Πώς η μαύρη σοκολάτα μπορεί να επιβραδύνει τη βιολογική γήρανση

Για χρόνια η σοκολάτα αποτελούσε την «ένοχη απόλαυση». Ωστόσο η επιστημονική κοινότητα, ύστερα από έρευνες, αρχίζει να την βλέπει με άλλο μάτι. Η σοκολάτα, όπως προκύπτει από μελέτες, αποτελεί πηγή βιοενεργών ουσιών που ενδέχεται να επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο γερνά το σώμα μας.

Στο επίκεντρο βρίσκεται η θεοβρωμίνη, ένα φυσικό συστατικό του κακάο που μοιάζει με την καφεΐνη αλλά δρα πιο ήπια. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Aging, τα επίπεδά της στο αίμα φαίνεται να συνδέονται με δείκτες πιο αργής βιολογικής γήρανσης. Δηλαδή με το πόσο «νέα» ή «κουρασμένα» είναι τα κύτταρά μας, ανεξάρτητα από την ηλικία που γράφει η ταυτότητά μας.

Πώς γίνεται μια ουσία της σοκολάτας να σχετίζεται με την επιγενετική, τα τελομερή και τον ρυθμό γήρανσης; Και τι σημαίνει αυτό στην πράξη για όσους αγαπούν τη μαύρη σοκολάτα;

Τι είναι η θεοβρωμίνη

Η θεοβρωμίνη είναι μια φυσική ουσία που βρίσκεται στο κακάο και, σε μικρότερο βαθμό, στον καφέ. Συγκεκριμένα, αποτελεί κύριο συστατικό των κόκκων κακάο, περίπου 3,3% του βάρους τους.

Χημικά μοιάζει με την καφεΐνη, αλλά δεν έχει τόσο έντονη διεγερτική δράση, εν μέρει επειδή δεν περνά τόσο εύκολα τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Σε πολύ υψηλές δόσεις μπορεί να είναι τοξική για τον άνθρωπο, όχι όμως στα επίπεδα που καταναλώνονται συνήθως μέσω της διατροφής.

Γι’ αυτό και η σοκολάτα είναι ασφαλής για τους ανθρώπους. Για τις γάτες και τους σκύλους, όμως, η ιστορία είναι διαφορετική, καθώς μεταβολίζουν τη θεοβρωμίνη πιο αργά και αυτή μπορεί να συσσωρευτεί σε τοξικά επίπεδα.

Τι σημαίνει βιολογική γήρανση

Η χρονολογική ηλικία είναι απλώς ο αριθμός των χρόνων ζωής. Η βιολογική ηλικία, αντίθετα, αφορά τη φυσιολογική κατάσταση των κυττάρων, των ιστών και των οργάνων. Έτσι, ένας άνθρωπος μπορεί να είναι 80 ετών, αλλά αν έχει αποφύγει σοβαρές ασθένειες, τρέφεται σωστά και γυμνάζεται, η βιολογική του ηλικία μπορεί να αντιστοιχεί σε κάποιον 60 ετών. Μπορεί να συμβεί όμως και το αντίθετο.

Σύμφωνα με το Medical News Today, δεν υπάρχει ένας μοναδικός τρόπος μέτρησης της βιολογικής ηλικίας. Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν διάφορους δείκτες, όπως επιγενετικές μετρήσεις και το μήκος των τελομερών.

Η σημασία της επιγενετικής

Τα γονίδιά μας δεν αλλάζουν στη διάρκεια της ζωής. Όμως μπορούν να ενεργοποιούνται ή να απενεργοποιούνται μέσω επιγενετικών αλλαγών. Όπως εξηγούν οι ειδικοί, το DNA είναι το «υλικό» του σώματος, ενώ η επιγενετική μοιάζει με τις ρυθμίσεις λογισμικού που καθορίζουν πώς θα χρησιμοποιηθεί αυτό το υλικό.

Η απορρύθμιση της επιγενετικής θεωρείται βασικό χαρακτηριστικό της γήρανσης. Έρευνες δείχνουν ότι αλκαλοειδή, όπως η θεοβρωμίνη, μπορούν να επηρεάσουν αυτές τις επιγενετικές διεργασίες. Αυτό οδήγησε τους ερευνητές να εξετάσουν αν τα οφέλη του κακάο και του καφέ σχετίζονται με τέτοιου είδους αλλαγές.

Η μεθυλίωση του DNA

Σύμφωνα πάντα με το Medical News Today, ένας συχνός επιγενετικός μηχανισμός είναι η μεθυλίωση. Μικρές χημικές ομάδες, τα μεθύλια, προσκολλώνται στο DNA και επηρεάζουν το πόσο «διαβάζεται» ένα γονίδιο. Όσο περισσότερα τέτοια «σημάδια» υπάρχουν, τόσο περισσότερο μειώνεται η δραστηριότητά του.

Στη μελέτη χρησιμοποιήθηκε μια προηγμένη μέθοδος, γνωστή ως GrimAge, η οποία δεν εκτιμά μόνο τη βιολογική ηλικία, αλλά και τον κίνδυνο θνησιμότητας, ασθενειών, τη φλεγμονή και τον ρυθμό γήρανσης.

Τελομερή και γήρανση

Ένας ακόμη δείκτης είναι το μήκος των τελομερών. Τα τελομερή βρίσκονται στα άκρα των χρωμοσωμάτων και λειτουργούν σαν προστατευτικά «καπάκια». Με την ηλικία κονταίνουν, κάτι που συνδέεται με τη βιολογική γήρανση.

Πώς η θεοβρωμίνη συνδέεται με πιο αργή γήρανση

Οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα αίματος από 1.669 άτομα. Διαπίστωσαν ότι όσοι είχαν τα υψηλότερα επίπεδα θεοβρωμίνης παρουσίαζαν πιο αργή επιγενετική γήρανση σε σχέση με όσους είχαν τα χαμηλότερα. Το ίδιο μοτίβο φάνηκε και στα τελομερή, αν και πιο αδύναμα.

Ενδιαφέρον έχει ότι άλλα βιοενεργά συστατικά του καφέ και της σοκολάτας δεν εμφάνισαν την ίδια συσχέτιση. Αυτό υποδηλώνει ότι η θεοβρωμίνη μπορεί να παίζει καθοριστικό ρόλο. Πρόκειται μάλιστα για την πρώτη μελέτη σε ανθρώπους που δείχνει τέτοιο αποτέλεσμα.

Παρά τα εντυπωσιακά ευρήματα, υπάρχουν ακόμη ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα που θα πρέπει να απαντηθούν ερευνητικά. Για παράδειγμα δεν μετρήθηκαν όλα τα ευεργετικά συστατικά της σοκολάτα και του καφέ, όπως πολυφαινόλες, οι οποίες θα μπορούσαν επηρεάζουν τη γήρανση και να είναι αυτές ο βασικό παράγοντας αντί της θεοβρωμίνης.

Υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο της αντίστροφης αιτιότητας, δηλαδή άτομα με πιο αργή βιολογική γήρανση μπορεί απλώς να μεταβολίζουν διαφορετικά τη θεοβρωμίνη. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι χρειάζονται τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές και μακροχρόνιες μελέτες για να υπάρξουν οριστικά συμπεράσματα.

Είναι τελικά υγιεινή η σοκολάτα;

Πολλά προϊόντα σοκολάτας είναι ιδιαίτερα επεξεργασμένα και γεμάτα ζάχαρη. Ωστόσο, η μαύρη σοκολάτα με τουλάχιστον 70% κακάο και λίγα συστατικά μπορεί να ενταχθεί σε μια υγιεινή διατροφή. Το κακάο περιέχει πολυφαινόλες, αντιοξειδωτικά και στηρίζει το μικροβίωμα του εντέρου. Παράλληλα, είναι πλούσιο σε σίδηρο, μαγνήσιο, χαλκό και άλλα ιχνοστοιχεία.

Το συμπέρασμα είναι απλό: η θεοβρωμίνη ίσως συμβάλλει σε πιο αργή βιολογική γήρανση. Και ακόμη κι αν αυτό δεν επιβεβαιωθεί πλήρως, η σωστά επιλεγμένη μαύρη σοκολάτα μπορεί – σε λογικές ποσότητες – να αποτελεί μια απολαυστική και θρεπτική επιλογή.