Τα 3 μυστικά της καλής ζωής στα γεράματα από μία γεροντολόγο
Τι είναι αυτό που κάνει κάποιον να γερνά καλά; Όχι απλώς να ζει, αλλά να ζει ποιοτικά μέχρι τα βαθιά γεράματα; Η Susie DiGiovanna, γεροντολόγος με εμπειρία πάνω από δύο δεκαετίες, έχει βοηθήσει χιλιάδες ηλικιωμένους από κοντά, στα σπίτια τους, στα νοσοκομεία, στα κέντρα ημερήσιας φροντίδας.
Από αυτή την εμπειρία, ξεχωρίσει τρία απλά αλλά κρίσιμα μυστικά, για υγιή γήρανση. Τρεις παράγοντες που μπορεί να αλλάξουν τον τρόπο που βλέπεις τα γεράματα, είτε πλησιάζεις σε αυτή τη φάση είτε φροντίζεις κάποιον που διανύει ήδη αυτή την ηλικιακή περίοδο.
«Λέω συχνά πως έχω την καλύτερη θέση για να παρατηρώ πώς μοιάζει η υγιής και η μη υγιής γήρανση», λέει η γεροντολόγος στο Eating Well. «Ήταν απίστευτα εκπαιδευτικό για μένα, τόσο προσωπικά όσο και επαγγελματικά, γιατί γνώρισα χιλιάδες ηλικιωμένους μέσα από τη δουλειά μου σε ένα πολύ δραστήριο κέντρο ηλικιωμένων».
H Susie DiGiovanna συμπυκνώνει τη φιλοσοφία της σε τρεις απλούς αλλά ουσιαστικούς άξονες: ενεργοποίηση, ενσυνείδητη ωριμότητα και αποδοχή νέων πραγματικοτήτων και εξηγεί πως να τους βάλουμε σε προτεραιότητα…
1. Ενεργοποίησε τον εαυτό σου
Η DiGiovanna τονίζει ότι οι υγιείς ηλικιωμένοι είναι εκείνοι που διαρκώς «ενεργοποιούν» τον εαυτό τους μέσω της φυσικής δραστηριότητας, της κοινωνικής σύνδεσης και της περιέργειας. «Χρειάζεται να κάνεις πραγματική προσπάθεια για να κοινωνικοποιείσαι, να είσαι σωματικά ενεργός, να φροντίζεις ουσιαστικά τον εαυτό σου – γιατί αυτά τα πράγματα δεν συμβαίνουν τυχαία», σημειώνει.
Η θέση στηρίζεται και σε επιστημονικά ευρήματα. Σύμφωνα με μελέτη στο Journal of the American Geriatrics Society, η αυξημένη κοινωνική επαφή συνδέεται με μειωμένη θνησιμότητα από όλες τις αιτίες. Η κοινωνική δραστηριότητα μπορεί να σημαίνει συμμετοχή σε ομάδα πεζοπορίας, σε δραστηριότητες των ΚΑΠΗ, μαθήματα γυμναστικής ή ένα απλό χόμπι, όπως η συμμετοχή σε μια λέσχη ανάγνωσης. Μπορεί επίσης να είναι απλώς τακτικότερη επαφή με φίλους και συγγενείς.
Αυτές οι δραστηριότητες προσφέρουν μια δραστήρια ρουτίνα και χαρά, βασικά στοιχεία για έναν υγιή τρόπο ζωής. «Πολλοί ηλικιωμένοι μου λένε “δεν ήμουν ποτέ άνθρωπος της παρέας, δεν μου πάει”. Αυτό όμως δεν είναι καλό», αναφέρει και προσθέτει: «Είναι σημαντικό να απολαμβάνεις και τη μοναξιά, αλλά το να μην συμμετέχεις σε τίποτα τελικά λειτουργεί εναντίον σου όσο μεγαλώνεις».
2. Οργάνωση τα επόμενα στάδια με ενσυνείδητη ωριμότητα
Η είσοδος στην τρίτη ηλικία, κατά την Susie DiGiovanna, θα πρέπει να συνοδεύεται και από έναν προγραμματισμό για τα επόμενα στάδια, από την υγειονομική φροντίδα μέχρι τα κληρονομικά. «Αν δεν το έχεις κάνει ήδη, ήρθε η ώρα να τα οργανώσεις, να σκεφτείς ποιος θα έχει τη νομική εξουσιοδότηση για οικονομικά και υγεία, και να μιλήσεις με την οικογένειά σου για το τι επιθυμείς», αναφέρει.
Η ίδια, στα 64 της, έχει ολοκληρώσει αυτή τη λίστα και τονίζει: «Όταν τα έκανα όλα αυτά, ένιωσα υπέροχα. Είναι ανακούφιση να μπορείς να πεις στους δικούς σου “τα έχω φροντίσει όλα, γνωρίζετε τι θέλω”. Φέρνει ειρήνη».
3. Αποδέξου τις νέες πραγματικότητες
Αυτό είναι ίσως το πιο δύσκολο, αλλά και το πιο αναπόφευκτο κομμάτι. Το να αποδέχεσαι και να προσαρμόζεις τη ρουτίνα σου στις νέες ανάγκες είναι τρόπος ζωής υγιούς προσαρμογής. «Το μόνο βέβαιο στη ζωή είναι η αλλαγή», αναφέρει και προσθέτει: «Θα αλλάζουμε συνεχώς σε όλη μας τη ζωή». Βλέπει καθημερινά ανθρώπους που αντιστέκονται στο γήρας, αρνούμενοι τις μεταβαλλόμενες δυνατότητές τους. Αλλά αυτό μπορεί να τους κάνει κακό.
Μελέτη του 2024 που δημοσιεύτηκε στο BMJ Mental Health διαπίστωσε ότι οι ηλικιωμένοι με μεγαλύτερη ψυχική ανθεκτικότητα είχαν μειωμένο κίνδυνο θνησιμότητας. Η αποδοχή, εξηγεί, δεν είναι παραίτηση. Είναι προσαρμογή. Ίσως να σημαίνει συμμετοχή σε ειδικά μαθήματα άσκησης ή επικέντρωση σε μικρές, καθημερινές χαρές. «Οι άνθρωποι που λένε “είμαι πια ηλικιωμένος” και το αποδέχονται με περιέργεια και διάθεση για εξερεύνηση — αυτοί είναι πιο υγιείς», σημειώνει.
Μην παλεύεις τον χρόνο, συμβάδισε μαζί του
Η υγιής γήρανση δεν είναι να παλεύεις ενάντια στον χρόνο, αλλά να συμβαδίζεις μαζί του. Οι τρεις άξονες της DiGiovanna – ενεργοποίηση, ωριμότητα και αποδοχή – μας υπενθυμίζουν ότι το να ζεις περισσότερο δεν σημαίνει απλώς επιβίωση, αλλά πραγματική ποιότητα ζωής.
«Όσοι έχουν αποδεχτεί τη θνητότητά τους δείχνουν να έχουν καλύτερη στάση ζωής», καταλήγει. «Έχουν περισσότερη χαρά. Εκτιμούν περισσότερο το γεγονός ότι μεγαλώνουν και ότι μπορούν να κάνουν πράγματα. Οπότε η αποδοχή είναι τεράστιο κομμάτι της υγιούς γήρανσης».