Πώς είναι να είσαι σε κώμα

Το κώμα είναι μια βαθιά κατάσταση ασυνειδησίας, όπου το άτομο είναι αναίσθητο, δεν αντιδρά και δεν έχει επίγνωση του περιβάλλοντος, δεν μπορεί να ξυπνήσει ή να ανταποκριθεί, ακόμα και σε πόνο.

Μπορεί να προκληθεί – μεταξύ άλλων – από τραύματα στο κεφάλι, εγκεφαλικά επεισόδια, λοιμώξεις (όπως μηνιγγίτιδα ή εγκεφαλίτιδα), μεταβολικά προβλήματα, όπως χαμηλό ή υψηλό σάκχαρο, ή υπερβολική δόση ουσιών.

Είδη κώματος

Σύμφωνα με την Cleveland Clinic, η κατηγοριοποίηση γίνεται βάσει αιτίας:

• Ανοξική εγκεφαλική βλάβη: Έλλειψη οξυγόνου στον εγκέφαλο (π.χ. μετά από καρδιακή ανακοπή ή πνιγμό)
• Διαβητικό: Από πολύ χαμηλό ή υψηλό σάκχαρο
• Ιατρικά προκληθέν: Τεχνητό κώμα για ξεκούραση του εγκεφάλου
• Τοξικομεταβολική εγκεφαλοπάθεια: Από χημική ανισορροπία στον οργανισμό (όπως υπερβολική δόση)
• Τραυματικό: Από κάκωση στο κεφάλι

Συμπτώματα

• Κλειστά μάτια
• Κόρες που δεν αντιδρούν στο φως
• Καμία κίνηση εκτός από αντανακλαστικά
• Μηδενική ανταπόκριση σε πόνο ή θόρυβο
• Καμία επικοινωνία ή συνειδητότητα
• Ακανόνιστη ή βραδεία αναπνοή
• Πλήρης απώλεια συνείδησης

Σε κάποιες περιπτώσεις διατηρούνται βασικά αντανακλαστικά. Επίσης είναι πιθανό το άτομο που βρίσκεται σε κώμα να ακούει ή να θυμάται κάτι από όταν βρισκόταν σε κώμα. Αν και κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, έχουν αναφερθεί και αναμνήσεις και ήχοι.

Πώς προκαλείται

Το κώμα προκαλείται όταν διαταράσσεται η λειτουργία του εγκεφάλου, ειδικά στο:

• Δικτυωτό ενεργοποιητικό σύστημα του εγκεφαλικού στελέχους (κρατά τον άνθρωπο ξύπνιο)
• Εγκεφαλικά ημισφαίρια (ελέγχουν τη σκέψη)

Συχνές αιτίες διατάραξης της λειτουργίας του εγκεφάλου

• Έλλειψη οξυγόνου ή αιμάτωσης του εγκεφάλου
• Όγκοι εγκεφάλου
• Ακραίες θερμοκρασίες σώματος
• Κακώσεις κεφαλής
• Επιληπτικές κρίσεις (status epilepticus)
• Νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια
• Υπερβολική δόση ουσιών (π.χ. οπιοειδή, αλκοόλ)

Παράγοντες κινδύνου

Εκτός από τη μη λήψη μέτρων προστασίας για τραυματισμό στο κεφάλι (κράνος, ζώνη ασφαλείας), αυξημένο κίνδυνο να βρεθούν σε κώμα έχουν άτομα με:

• Διαβήτη
• Καρδιακά προβλήματα
• Υψηλή πίεση ή χοληστερίνη
• Χαμηλό θυρεοειδή
• Επιληψία
• Εθισμό σε ουσίες

Επιπλοκές από το κώμα

Καθώς το άτομο δεν μπορεί να φροντίσει τον εαυτό του, χρειάζεται συνεχή υποστήριξη: σίτιση μέσω σωλήνα, καθετήρας ούρησης, μηχανική υποστήριξη της αναπνοής.

Πιθανές επιπλοκές:

• Κατακλίσεις
• Θρόμβοι αίματος
• Λοιμώξεις (π.χ. πνευμονία, ουρολοιμώξεις)
• Απώλεια μυϊκής μάζας
• Παραλήρημα

Αντιμετώπιση του κώματος

Η θεραπεία περιλαμβάνει:

• Υποστήριξη ζωτικών λειτουργιών: αναπνευστική βοήθεια, υγρά, φάρμακα
• Αντιμετώπιση αιτίας: ζάχαρο, επιληψία, λοιμώξεις, τραυματισμοί
• Παρακολούθηση προόδου με GCS και άλλες μετρήσεις. Η Κλίμακα Κώματος της Γλασκώβης (GCS), είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιούν οι γιατροί για να αξιολογήσουν το επίπεδο συνείδησης ενός ατόμου.  Χρησιμοποιείται επίσης και η Κλίμακα Ανάνηψης Κώματος, που αξιολογεί: Κινήσεις σώματος, Κίνηση ματιών, Ομιλία/ήχους, Αντίδραση σε πόνο και άγγιγμα.

Το κώμα μπορεί να διαρκέσει από λίγα λεπτά μέχρι 1–2 εβδομάδες. Σοβαρά περιστατικά ενδέχεται να οδηγήσουν σε θάνατο ή μόνιμη αναπηρία. Οι περισσότεροι είτε ξυπνούν είτε μεταβαίνουν σε άλλη κατάσταση μειωμένης συνείδησης.