Πάντα αργείς; Τι είναι η «χρονική τύφλωση» και πώς να την αντιμετωπίσεις
Η χρόνια καθυστέρηση είναι ένα συχνό φαινόμενο που εκνευρίζει και συχνά δημιουργεί ένταση στις σχέσεις. Για κάποιους ανθρώπους, όμως, το να αργούν συνεχώς δεν έχει να κάνει απλώς με κακό προγραμματισμό ή αδιαφορία.
Ψυχοθεραπευτές εξηγούν στο Fox News ότι η χρόνια αργοπορία συνήθως προκύπτει από έναν συνδυασμό ψυχολογικών μοτίβων και νευροβιολογικών παραγόντων, τους οποίους οι ίδιοι οι άνθρωποι που καθυστερούν συχνά δεν αντιλαμβάνονται.
Για ορισμένους, το θέμα σχετίζεται με την προσωπικότητα. Η προσοχή τους αποσπάται πιο εύκολα, είναι υπερβολικά αισιόδοξοι ως προς το χρόνο που χρειάζονται για να ολοκληρώσουν μια εργασία ή απλώς δεν συνειδητοποιούν τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει η καθυστέρησή τους στους άλλους.
Για άλλους πάλι, η δυσκολία έχει νευροβιολογική βάση και επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος διαχειρίζεται τον χρόνο. Αυτό μπορεί να κάνει δύσκολη την εκτίμηση της διάρκειας μιας δραστηριότητας ή τη μετάβαση από τη μία ασχολία στην άλλη. Το αποτέλεσμα είναι η επαναλαμβανόμενη καθυστέρηση, χωρίς να υπάρχει πρόθεση.
Χρονική τύφλωση
Αυτά τα μοτίβα είναι ιδιαίτερα συνηθισμένα σε άτομα με ΔΕΠΥ (ADHD), τα οποία συχνά βιώνουν αυτό που αποκαλείται «χρονική τύφλωση». Πρόκειται για τη δυσκολία να αντιληφθούν πόσο γρήγορα περνά ο χρόνος ή πόση διάρκεια έχουν στην πραγματικότητα οι εργασίες.
Η ΔΕΠΥ συνδέεται στενά με δυσκολίες στις εκτελεστικές λειτουργίες, δηλαδή στις δεξιότητες που βοηθούν στην οργάνωση, τον προγραμματισμό και τη συγκέντρωση στις βασικές λεπτομέρειες. Όταν αυτές οι ικανότητες είναι πιο αδύναμες, γίνεται δυσκολότερη η τήρηση προγράμματος και προθεσμιών, κάτι που επηρεάζει τόσο τις προσωπικές όσο και τις επαγγελματικές σχέσεις.
Τα μοτίβα πίσω από την καθυστέρηση
Σύμφωνα με τους ειδικούς, στους ανθρώπους που αργούν συστηματικά παρατηρείται συχνά άγχος, αναβλητικότητα και τελειομανία. Οι περισσότεροι δεν έχουν πρόθεση να φανούν αγενείς. Αντίθετα, νιώθουν υπερβολική πίεση, άγχος ή προσπαθούν να χωρέσουν πάρα πολλά σε πολύ λίγο χρόνο.
Σε κάποιες περιπτώσεις, το άγχος κάνει δύσκολη ακόμα και την έναρξη απλών καθημερινών εργασιών. Έτσι, το πρόγραμμα «πηγαίνει πίσω» από τις πρώτες κιόλας ώρες της ημέρας. Σε άλλες περιπτώσεις, το πρόβλημα εμφανίζεται στις μεταβάσεις. Η αλλαγή από μία δραστηριότητα σε μια άλλη δημιουργεί μαι δυσφορία, με αποτέλεσμα το άτομο να αναβάλει τη μετάβαση, χωρίς να το καταλαβαίνει, και να καθυστερεί.
Υπάρχουν τέλος και εκείνοι που χάνονται στις λεπτομέρειες. Η τελειομανία τους ωθεί να διορθώνουν ή να «φτιάχνουν ακόμα ένα πράγμα», ενώ τα λεπτά περνούν. Ένας ακόμη βασικός παράγοντας είναι η λανθασμένη εκτίμηση του χρόνου. Πολλοί πιστεύουν ότι μπορούν να κάνουν πολύ περισσότερα μέσα σε μία ημέρα απ’ όσα είναι ρεαλιστικά εφικτά.
Η αξία του «ελέγχου χρόνου»
Μία πρακτική που προτείνει ο ψυχοθεραπευτής και συγγραφέας Jonathan Alpert στο Fox News είναι ο λεγόμενος «έλεγχος χρόνου». Το άτομο καταγράφει πόσο νομίζει ότι θα διαρκέσει μια συνηθισμένη εργασία και στη συνέχεια μετρά τον πραγματικό χρόνο που χρειάζεται. Αυτή η διαδικασία βοηθά στη δημιουργία μιας πιο ακριβούς εσωτερικής αίσθησης του χρόνου.
Επιπλέον, η προσθήκη 10 έως 15 λεπτών «μαξιλαριού ασφαλείας» ανάμεσα στις δραστηριότητες μειώνει το αγχωτικό τρέξιμο που οδηγεί στη χρόνια καθυστέρηση.
Η αργοπορία δεν είναι μια συνήθεια από την οποία δεν μπορεί κανείς να ξεφύγει. Με τη σωστή υποστήριξη και σταθερές στρατηγικές, η αλλαγή είναι εφικτή. Ρουτίνες, ειδοποιήσεις, λίστες και πιο ρεαλιστικές εκτιμήσεις χρόνου μπορούν να αντισταθμίσουν χαρακτηριστικά που δεν εξαφανίζονται από μόνα τους.
Όσοι διαπιστώνουν ότι η καθυστέρηση επηρεάζει την καθημερινότητά τους και τις σχέσεις τους, μπορεί να ωφεληθούν από μια συζήτηση με έναν ειδικό ψυχικής υγείας.