Οι πιλότοι κρύβουν προβλήματα ψυχικής υγείας για να συνεχίσουν να πετάνε

Η Annie Vargas έβλεπε τον γιο της να απομονώνεται σιγά σιγά και τον παρακαλούσε να ζητήσει βοήθεια. Ο γιος της, ο Brian Wittke, 41 ετών, πιλότος της Delta Air Lines και πατέρας τριών παιδιών, αντιδρούσε. Φοβόταν ότι αν ζητούσε θεραπεία για την κατάθλιψη θα έχανε την άδεια και τη δουλειά του. Η μείωση των αεροπορικών ταξιδιών κατά την πανδημία τον κράτησε στο σπίτι και επηρέασε την ψυχική του υγεία, όπως ανέφερε η Vargas στο Reuters.

Το πρωί της 14ης Ιουνίου 2022, η Vargas προσπάθησε να επικοινωνήσει μαζί του με μήνυμα, αλλά η λειτουργία εντοπισμού τοποθεσίας στο κινητό του ήταν απενεργοποιημένη. Όταν επανενεργοποιήθηκε, ο Wittke είχε ήδη δώσει τέλος στη ζωή του στα βουνά της Γιούτα, κοντά στο σπίτι του έξω από το Σολτ Λέικ Σίτι.

Σύμφωνα με δεκάδες πιλότους, ειδικούς και στελέχη της βιομηχανίας των αερομεταφορών που μίλησαν στο Reuters, καθώς και με σχετικές ιατρικές μελέτες, πολλοί επαγγελματίες πιλότοι κρύβουν προβλήματα ψυχικής υγείας επειδή φοβούνται ότι η αποκάλυψη θεραπείας ή φαρμακευτικής αγωγής, ακόμη και η απλή αναζήτηση βοήθειας, μπορεί να οδηγήσει σε αφαίρεση της άδειάς τους και να θέσει σε κίνδυνο τους ίδιους και τους επιβάτες.

Και οι 24 πιλότοι εμπορικών αεροσκαφών, εταιρειών από όλο τον κόσμο, ανέφεραν ότι διστάζουν να γνωστοποιήσουν ακόμη και ήπιες ή αντιμετωπίσιμες ψυχικές δυσκολίες, φοβούμενοι άμεση καθήλωση και μια μακρά, δαπανηρή ιατρική αξιολόγηση που ίσως τερματίσει την καριέρα τους.

Αληθινοί άνθρωποι με αληθινά προβλήματα

«Οι αληθινοί άνθρωποι έχουν αληθινά προβλήματα» είπε η Vargas. «Και δεν πρέπει να τιμωρούνται επειδή τα αντιμετωπίζουν». Εξήγησε ότι μιλά δημόσια για την εμπειρία του γιου της επειδή ελπίζει πως η οικογενειακή τραγωδία της θα βοηθήσει να αλλάξει η κουλτούρα γύρω από την ψυχική υγεία στην αεροπορία.

Η Delta Air Lines ανέφερε ότι ο Wittke, ήταν αξιόλογο μέλος της ομάδας και χαρακτήρισε τον θάνατό του τραγικό και οδυνηρό. Η εταιρεία παραδέχτηκε ότι μέσα στην κοινότητα των πιλότων υπάρχει έντονο στίγμα γύρω από την αναζήτηση ψυχικής βοήθειας.

Όπως πολλές μεγάλες αμερικανικές εταιρείες, προσφέρει προγράμματα εμπιστευτικής υποστήριξης και συμβουλευτικής, καθώς και ένα νέο πρόγραμμα βοήθειας για πιλότους που λαμβάνει υπόψη τις απαιτήσεις ιατρικής πιστοποίησης. «Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε ασταμάτητα για να προσφέρουμε περισσότερες λύσεις» δήλωσε η εταιρεία.

Το αυστηρό πλαίσιο στην αεροπορία

Σε αντίθεση με άλλους κλάδους, όπου κάποιος μπορεί να αναζητήσει ιατρική ή ψυχολογική φροντίδα χωρίς να εμπλέξει τον εργοδότη ή τις αρχές, η αεροπορία λειτουργεί με πολύ αυστηρότερα κριτήρια.

Οι πιλότοι πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα φυσικά και ψυχολογικά πρότυπα για να διατηρήσουν την ιατρική πιστοποίηση τους και σε κάποιες περιπτώσεις υποβάλλονται σε εξετάσεις κάθε έξι μήνες. Όσοι αναφέρουν άγχος ή κατάθλιψη μπορεί να καθηλωθούν. Οι ήπιες περιπτώσεις συχνά λύνονται γρήγορα, αλλά οι σοβαρές απαιτούν εκτεταμένη αξιολόγηση που μπορεί να διαρκέσει έναν χρόνο ή περισσότερο.

Ο φόβος της καθήλωσης

Δέκα χρόνια μετά το περιστατικό με τον πιλότο της Germanwings που οδήγησε σκόπιμα ένα Airbus A320 σε βουνό στη Γαλλία, η παγκόσμια αεροπορική κοινότητα δεν έχει καταλήξει σε ενιαίο πλαίσιο για την αντιμετώπιση της ψυχικής υγείας των πιλότων. Το στίγμα παραμένει μεγάλο εμπόδιο.

Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασφάλειας της Αεροπορίας απαιτεί από τις εταιρείες να προσφέρουν προγράμματα υποστήριξης μεταξύ συναδέλφων και έχει ενισχύσει την εποπτεία των ιατρών αξιολόγησης.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ομοσπονδιακή Διοίκηση Αεροπορίας (FAA) έχει διευρύνει τη λίστα εγκεκριμένων αντικαταθλιπτικών και άλλων φαρμάκων, και έχει δημιουργήσει διαδικασία για πιλότους με διάγνωση ΔΕΠΥ. Παράλληλα, εταιρείες και σωματεία έχουν ενισχύσει τα εμπιστευτικά προγράμματα υποστήριξης.

Στην Αυστραλία, η αρμόδια αρχή επιτρέπει σε πιλότους με κατάθλιψη ή άγχος να διατηρούν την πιστοποίησή τους, ακόμη και ενώ λαμβάνουν θεραπεία, εφόσον οι κίνδυνοι για την ασφάλεια είναι διαχειρίσιμοι. Η επικεφαλής ιατρός της αρχής, Kate Manderson, είπε ότι οι αξιολογήσεις ολοκληρώνονται συνήθως σε 20 ημέρες.

Παρόλα αυτά, η απόσταση ανάμεσα στην πολιτική και την αντίληψη παραμένει μεγάλη. Σε μελέτη του 2023 με 5.170 πιλότους από ΗΠΑ και Καναδά, περισσότεροι από τους μισούς δήλωσαν ότι αποφεύγουν να ζητήσουν ιατρική φροντίδα επειδή φοβούνται πως θα χάσουν το δικαίωμα να πετάνε. Και όταν ένας πιλότος καθηλώνεται για λόγους υγείας, οι οικονομικές συνέπειες μπορεί να είναι βαριές.

Η αντίληψη αυτή αποτυπώνεται και σε ένα μακάβριο ρητό της κοινότητας των πιλότων. «Αν δεν λες ψέματα, δεν πετάς».

Σωματεία και οργανισμοί ζητούν από τις αρμόδιες αρχές να προχωρήσουν σε αλλαγές για τους κανονισμούς της αεροπορίας, ώστε να προστατεύονται οι πιλότοι που ζητούν βοήθεια και να επιταχύνεται η επιστροφή τους στα καθήκοντα.

Πιο ασφαλείς πτήσεις μέσα από την αλήθεια

Ο Troy Merritt, 33 ετών, πιλότος εμπορικών αερογραμμών στις ΗΠΑ, καθηλώθηκε οικειοθελώς τον Δεκέμβριο του 2022 και ξεκίνησε αγωγή αφού συνειδητοποίησε ότι η κατάθλιψη και το άγχος επηρέαζαν την ικανότητά του να πετάει με ασφάλεια.

Για να επιστρέψει στο πιλοτήριο χρειάστηκε έξι μήνες σταθερής αγωγής και σειρά ψυχολογικών και γνωστικών εξετάσεων, ορισμένες από τις οποίες δεν καλύφθηκαν από την ασφάλεια. Ανέφερε ότι το κόστος έφτασε περίπου τα 11.000 δολάρια.  Η επιτροπή της FAA έχει αναγνωρίσει τα υψηλά έξοδα ως βασικό λόγο που αποθαρρύνει τους πιλότους να ζητήσουν βοήθεια.

Όταν ο Merritt επέστρεψε στα καθήκοντά του, είχαν περάσει 18 μήνες και ζούσε με αναπηρική ασφάλιση. Παρότι υπογράμμισε στο Reuters πως οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να επανεξετάζουν τους φακέλους πιο γρήγορα, σημείωσε ότι «η αποφυγή της φροντίδας για την ψυχική υγεία ανοίγει τον δρόμο σε πιλότους που αποφεύγουν να φροντίσουν τον εαυτό τους. Και τότε δημιουργείται κίνδυνος στο πιλοτήριο».

Ο Merritt, ο οποίος μίλησε με την προϋπόθεση να μην κατονομαστεί η εταιρεία του, τόνισε ότι είναι ζωντανή απόδειξη ότι η φροντίδα της ψυχικής υγείας κάνει τους πιλότους καλύτερους μακροπρόθεσμα. Αφού ανάρρωσε, εκπαιδεύτηκε σε μεγαλύτερα αεροσκάφη και σε δρομολόγια όπως Σαγκάη και Χονγκ Κονγκ, πτήσεις μεγάλων αποστάσεων που κάποτε τον φόβιζαν. «Είμαι καλύτερος πιλότος σήμερα από ό,τι πριν», τόνισε καταλήγοντας.