Τι αποκαλύπτει η μεγαλύτερη έρευνα για την Generation Z: Οι νέοι ηλικίας 18-27 ετών είναι μορφωμένοι, αγχωμένοι και έτοιμοι να φύγουν στο εξωτερικό

Επισφαλείς συνθήκες εργασίας, χαμηλοί μισθοί, περιορισμένες προοπτικές και συνεχώς αυξανόμενα επίπεδα άγχους συνθέτουν την καθημερινότητα της Generation Z, όπως αποτυπώνεται στη νέα πανελλαδική έρευνα «Νέοι και Εργασία 2025». Η μελέτη, που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ σε συνεργασία με την εταιρεία σφυγμομετρήσεων ALCO, δείχνει ότι οι νέοι ηλικίας από 18 έως 27 ετών, παρά το υψηλό μορφωτικό τους επίπεδο και τις ισχυρές ψηφιακές τους δεξιότητες, αντιμετωπίζουν μια αγορά εργασίας που αδυνατεί να αξιοποιήσει τα προσόντα τους. Τα ευρήματα σκιαγραφούν επί της ουσίας μια γενιά που νιώθει εγκλωβισμένη σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας, δυσπιστεί βαθιά απέναντι στους θεσμούς, αλλά εξακολουθεί να αναζητά εργασία που να την κάνει να αισθάνεται όμορφα, να τους εμπνέει για δημιουργικότητα και τους διασφαλίζει δίκαιους όρους ανταγωνιστικότητας. Την ίδια στιγμή, η επιθυμία για συλλογική δράση συνυπάρχει με τον φόβο ότι το μέλλον δύσκολα θα χτιστεί στην Ελλάδα, αναδεικνύοντας με αυτό τον τρόπο την ανάγκη για σταθερότητα, καλύτερες αμοιβές, ενίσχυση της ψυχικής υγείας και πιο αποτελεσματικές πολιτικές συγκράτησης νέων.

Η πρώτη πανελλαδική έρευνα τόσο μεγάλου μεγέθους λοιπόν για τη Generation Z στην Ελλάδα, αποκαλύπτει μια γενιά που, παρά τα υψηλά της προσόντα, βιώνει μια πραγματικότητα που δεν ανταποκρίνεται στις φιλοδοξίες της. Η εγχώρια αγορά εργασίας εμφανίζεται αδύναμη να αξιοποιήσει το ανθρώπινο κεφάλαιο της πιο μορφωμένης νέας γενιάς που έχει βγάλει ποτέ αυτός ο τόπος, καθώς οι νέοι εισέρχονται σε ένα περιβάλλον χαμηλών αμοιβών, ανασφαλών όρων απασχόλησης και ελάχιστων ευκαιριών επαγγελματικής εξέλιξης. Η αίσθηση ότι το μέλλον δεν μπορεί εύκολα να δομηθεί επαρκώς εντός συνόρων, έχει ως αποτέλεσμα σχεδόν ένας στους δύο νέους να εμφανίζεται έτοιμος να αναζητήσει προοπτικές στο εξωτερικό.

Όσο πιο μορφωμένο τόσο μεγαλύτερη επιθυμία μετανάστευσης

Μάλιστα, όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο σπουδών, τόσο εντονότερη είναι και η διάθεση μετανάστευσης. Το 46% όσων διαθέτουν μεταπτυχιακό ή διδακτορικό δηλώνει πρόθυμο να εργαστεί στο εξωτερικό, ενώ ένα επιπλέον 20% δεν αποκλείει αυτό το ενδεχόμενο. Ακόμη υψηλότερη είναι η τάση φυγής ανάμεσα στους αποφοίτους επαγγελματικής εκπαίδευσης, όπου το 56% εμφανίζεται θετικό στην αναζήτηση δουλειάς εκτός Ελλάδας. Από την άλλη πλευρά, οι απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι οι μόνοι που εμφανίζουν μεγαλύτερη διάθεση παραμονής, με το 46% να δηλώνει ότι δεν επιθυμεί εργασία στο εξωτερικό.

Παράλληλα, η ποιότητα των θέσεων εργασίας που προσφέρονται παραμένει χαμηλή. Οι νέοι βιώνουν καθημερινή ανασφάλεια, πίεση και συχνά υπερβολικά ωράρια, στοιχεία που οδηγούν σε εξουθένωση και δυσκολεύουν την ψυχική ισορροπία. Αν και η αμοιβή συνεχίζει να αποτελεί σημαντικό κριτήριο, η Generation Z δίνει ολοένα και μεγαλύτερη σημασία σε ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως το εργασιακό νόημα, η δημιουργικότητα, η ισορροπία ζωής και η ανθρώπινη αντιμετώπιση. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα μέρος των νέων δηλώνει πως θα δεχόταν ακόμη και «μαύρη» εργασία, εφόσον αυτή εξασφάλιζε υψηλότερες αποδοχές.

Οικονομική εξάρτηση από την οικογένεια

Η οικονομική εξάρτηση από την οικογένεια αποτελεί παράλληλα ένα από τα πιο καθοριστικά χαρακτηριστικά των σημερινών νέων ενηλίκων. Μόλις το 20% ζει μόνο του, ενώ σχεδόν οι μισοί εξακολουθούν να μένουν με τους γονείς τους — ποσοστό που ανεβαίνει στο 65% για όσους εργάζονται με μερική απασχόληση. Μόνο τρεις στους δέκα συμβάλλουν στο ενοίκιο ή στα έξοδα στέγασης, την ώρα που το 70% δηλώνει πως το εισόδημά του δεν επαρκεί ούτε για τις βασικές ανάγκες, και το 62% παραδέχεται ότι στηρίζεται οικονομικά από τους γονείς του.

Οι αριθμοί ενισχύουν αυτή τη ζοφερή εικόνα. Η ανεργία των νέων κινείται κοντά στο 18% – 19%, ενώ η απασχόληση για όσους δεν έχουν συμπληρώσει τα 29 έτη βρίσκεται μόλις στο 36,4%. Με άλλα λόγια, στην Ελλάδα εργάζεται ένας στους τρεις νέους, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι ένας στους δύο. Από τους περίπου 846.000 νέους έως 30 ετών που δηλώνουν εισόδημα, περισσότεροι από τους μισούς κερδίζουν κάτω από 10.000 ευρώ τον χρόνο. Μόνο περίπου 20.000 άτομα σε όλη τη χώρα εμφανίζουν ετήσιο εισόδημα πάνω από 20.000 ευρώ.

Την ίδια στιγμή, το κόστος ζωής αυξάνεται πολύ ταχύτερα από τους μισθούς. Τρόφιμα, φρούτα, κρέας, ενοίκια και ηλεκτρικό ρεύμα καταγράφουν σημαντικές αυξήσεις, που πιέζουν ακόμη περισσότερο τα οικονομικά των νέων και καθυστερούν τη μετάβασή τους στην οικονομική αυτονομία. Ως αποτέλεσμα, η δημιουργία οικογένειας θεωρείται για τη μεγάλη πλειονότητα της Generation Z σχεδόν απρόσιτος στόχος.

Ανησυχητικά τα στοιχεία για την ψυχική υγεία

Ακόμη πιο ανησυχητικά είναι τα στοιχεία που αφορούν την ψυχική υγεία. Η πίεση απόδοσης, τα εξαντλητικά ωράρια και η διαρκής ανασφάλεια οδηγούν σε burnout και συναισθηματική κόπωση. Για το 70% η ψυχική υγεία προηγείται πλέον της οικονομικής ασφάλειας, ενώ για το 73% η εργασία πρέπει να έχει νόημα πέρα από τον μισθό. Αν και σχεδόν οι μισοί δηλώνουν ότι η δουλειά αποτελεί πηγή ταυτότητας, μόνο το 21% νιώθει ότι έχει καλή ισορροπία ζωής και εργασίας, ενώ το 53% αντιμετωπίζει καθημερινό άγχος.

Την ίδια ώρα τέλος, παρά την απογοήτευσή τους από τους θεσμούς, οι νέοι πιστεύουν στη σημασία της συλλογικής δράσης, ακόμη κι αν δεν συμμετέχουν συστηματικά σε απεργίες ή κινητοποιήσεις. Αυτή η αντίφαση —ενδιαφέρον για συλλογική διεκδίκηση αλλά περιορισμένη συμμετοχή— αντικατοπτρίζει τον διαρκή προβληματισμό τους για την αποτελεσματικότητα του συστήματος και τη δυνατότητα αλλαγής.

Δείτε ΕΔΩ ολόκληρη την έρευνα