Σαν σήμερα 30 Οκτωβρίου: Ο 17χρονος Δανός που έγινε βασιλιάς των Ελλήνων – Η άφιξη του Γεωργίου Α’ στην Αθήνα
Σαν σήμερα, 30 Οκτωβρίου 1863, ο Γεώργιος Α’ φτάνει στον Πειραιά, όπου πλήθη Ελλήνων τον υποδέχονται με ενθουσιασμό. Ο νεαρός πρίγκιπας της Δανίας, μόλις 17 ετών, επρόκειτο να γίνει ο νέος βασιλιάς της Ελλάδας και να εγκαινιάσει τη δυναστεία των Γλύξμπουργκ, που θα σφράγιζε για πάνω από έναν αιώνα τη νεότερη ελληνική ιστορία.
Γεννημένος το 1845 στην Κοπεγχάγη ως Πρίγκιπας Γουλιέλμος της Δανίας, ήταν ο δεύτερος γιος του τότε διαδόχου του δανικού θρόνου, Χριστιανού και της Λουίζας του Έσσεν-Κάσσελ. Η άνοδός του στον ελληνικό θρόνο δεν ήταν αυτονόητη. Μετά την εκθρόνιση του Όθωνα το 1862, οι Έλληνες είχαν επιλέξει με δημοψήφισμα τον πρίγκιπα Αλφρέδο, γιο της βασίλισσας Βικτωρίας, ο οποίος όμως δεν μπορούσε να εκλεγεί λόγω του Πρωτοκόλλου του 1830 που απέκλειε μέλη βασιλικών οικογενειών των Προστάτιδων Δυνάμεων. Τελικά, έπειτα από διαβουλεύσεις, ο Βρετανός πρωθυπουργός Λόρδος Πάλμερστον πρότεινε τον νεαρό Δανό, που έτυχε αποδοχής από Λονδίνο, Παρίσι και Πετρούπολη.
Στις 30 Μαρτίου 1863, η Εθνική Συνέλευση τον εξέλεξε ομόφωνα βασιλιά με το όνομα Γεώργιος Α’, Βασιλεύς των Ελλήνων. Ο ίδιος, ευγενικός και μετρημένος, είχε δηλώσει συγκινημένος: «Είμαι υπερήφανος, διότι με ψήφισαν Έλληνες». Μετά την αναγόρευσή του στην Κοπεγχάγη, επισκέφθηκε τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και έπειτα επιβιβάστηκε στο πλοίο «Αμφιτρίτη» με προορισμό την Ελλάδα.
Η άφιξή του στον Πειραιά, στις 18/30 Οκτωβρίου 1863, υπήρξε θριαμβευτική. Οι δρόμοι ήταν στολισμένοι, οι καμπάνες χτυπούσαν πανηγυρικά και ο λαός τον επευφημούσε ως νέο σύμβολο ελπίδας. Από τον Πειραιά μέχρι την Αθήνα, πλήθη συνόδευαν την πομπή που οδηγούσε στα ανάκτορα, όπου ο Γεώργιος έδωσε όρκο πίστης στο Σύνταγμα — εγκαινιάζοντας έτσι την πρώτη πραγματικά συνταγματική βασιλεία της χώρας.
Κατά τη διάρκεια της πεντηκονταετούς βασιλείας του, η Ελλάδα απέκτησε νέα εδάφη, σταθερότητα και ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Παντρεύτηκε τη Μεγάλη Δούκισσα Όλγα της Ρωσίας, με την οποία απέκτησε οκτώ παιδιά, ανάμεσά τους τον μετέπειτα βασιλιά Κωνσταντίνο Α’.
Η ζωή του έληξε τραγικά το 1913, όταν δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη, μια πόλη που μόλις είχε ενωθεί με την Ελλάδα. Ο ξένος πρίγκιπας που ήρθε ως έφηβος έγινε τελικά ένας από τους πιο αγαπητούς ηγεμόνες του τόπου, συνδέοντας το όνομά του με τη σταθεροποίηση και την ωρίμανση του ελληνικού κράτους.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1821: Ξεκινά η Μάχη της Κασσάνδρας στη Χαλκιδική, μία από τις πιο ηρωικές στιγμές της Επανάστασης. Οι κάτοικοι υπό τον Εμμανουήλ Παππά αντιστέκονται σθεναρά στις οθωμανικές δυνάμεις, θυσιάζοντας τη ζωή τους για την ελευθερία.
1831: Στη Βιρτζίνια των Ηνωμένων Πολιτειών συλλαμβάνεται ο Νατ Τέρνερ, δραπέτης σκλάβος και ηγέτης της πιο αιματηρής εξέγερσης σκλάβων στην αμερικανική ιστορία. Η εξέγερσή του, τον Αύγουστο του 1831, είχε ως στόχο την απελευθέρωση των σκλάβων και προκάλεσε τον θάνατο δεκάδων λευκών και μαύρων. Ο Τέρνερ θα απαγχονιστεί στις 11 Νοεμβρίου, όμως το όνομά του θα μείνει σύμβολο αντίστασης απέναντι στη δουλεία.
1863: Φτάνει στην Ελλάδα ο Γεώργιος Α’, ο Δανός πρίγκιπας που εκλέγεται βασιλιάς των Ελλήνων μετά την εκθρόνιση του Όθωνα. Μόλις 17 ετών τότε, ορκίζεται στο Σύνταγμα και σηματοδοτεί την έναρξη της δυναστείας των Γλύξμπουργκ.
1908: Κυκλοφορούν τα πρώτα ηλεκτρικά τραμ στην Αθήνα, αντικαθιστώντας σταδιακά τα ιππήλατα. Το νέο μέσο αλλάζει τη μορφή των μετακινήσεων στην πρωτεύουσα και γίνεται σύμβολο της αστικής ανάπτυξης των αρχών του 20ού αιώνα.
1918: Υπογράφεται η Συνθήκη του Μούδρου, με την οποία η Οθωμανική Αυτοκρατορία συνθηκολογεί με τους Συμμάχους, τερματίζοντας τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Η συμφωνία ανοίγει τον δρόμο για τη διάλυση της αυτοκρατορίας και τη δημιουργία της σύγχρονης Τουρκίας.
1930: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Κεμάλ Ατατούρκ υπογράφουν στην Άγκυρα το Σύμφωνο Φιλίας Ελλάδας και Τουρκίας. Η ιστορική αυτή συμφωνία κλείνει έναν αιώνα εχθρότητας και εγκαινιάζει μια περίοδο ειρηνικών σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες.
1938: Ο Όρσον Ουέλς προκαλεί πανικό στις ΗΠΑ, μεταδίδοντας ραδιοφωνικά τον Πόλεμο των Κόσμων του Χ. Τζ. Γουέλς. Η ρεαλιστική του αφήγηση πείθει πολλούς Αμερικανούς ότι εξωγήινοι εισβάλλουν στη Γη, προκαλώντας σκηνές μαζικού τρόμου.
1940: Σκοτώνεται ο υποσμηναγός Ευάγγελος Γιάνναρης, ο πρώτος Έλληνας πεσών αξιωματικός του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, γράφοντας την πρώτη σελίδα αίματος της ελληνικής αντίστασης.
1944: Η Θεσσαλονίκη απελευθερώνεται από τη ναζιστική κατοχή. Τμήματα του ΕΛΑΣ, υπό τον Μάρκο Βαφειάδη και τον Ευριπίδη Μπακιρτζή, μπαίνουν στην πόλη, ενώ ο κόσμος ξεσπά σε αυθόρμητους πανηγυρισμούς μετά από 3,5 χρόνια σκλαβιάς.
1961: Στο πλαίσιο της αποσταλινοποίησης, η σορός του Ιωσήφ Στάλιν απομακρύνεται από το Μαυσωλείο του Λένιν στην Κόκκινη Πλατεία. Η Σοβιετική Ένωση προσπαθεί έτσι να αποστασιοποιηθεί από τη λατρεία προσωπικότητας του δικτάτορα.
1961: Την ίδια ημέρα, η Σοβιετική Ένωση πραγματοποιεί τη μεγαλύτερη πυρηνική δοκιμή στην ιστορία με την «Τσαρ Μπόμπα» στη Νέα Γη, εκρηκτικής ισχύος 50 μεγατόνων. Το ωστικό κύμα της γίνεται αισθητό σε απόσταση εκατοντάδων χιλιομέτρων.
1974: Στην Κινσάσα του Ζαΐρ διεξάγεται ο ιστορικός αγώνας Μοχάμεντ Άλι – Τζορτζ Φόρμαν. Ο Άλι νικά με νοκ άουτ στον 8ο γύρο και ανακτά τον παγκόσμιο τίτλο βαρέων βαρών, σε μια μάχη που έμεινε γνωστή ως «Rumble in the Jungle».
1975: Ο δικτάτορας Φρανσίσκο Φράνκο μεταβιβάζει προσωρινά την εξουσία στον Χουάν Κάρλος Α’ λόγω ασθένειας, ανοίγοντας τον δρόμο για τη μετάβαση της Ισπανίας στη δημοκρατία.
1983: Στην Αργεντινή διεξάγονται οι πρώτες δημοκρατικές εκλογές μετά την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας. Νικητής αναδεικνύεται ο Ραούλ Αλφονσίν, σηματοδοτώντας το τέλος ενός σκοτεινού καθεστώτος.
1995: Στο Κεμπέκ του Καναδά διεξάγεται δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της επαρχίας. Με οριακή διαφορά (50,6% κατά – 49,4% υπέρ), οι πολίτες αποφασίζουν να παραμείνουν στον Καναδά, αποτρέποντας τη διάσπαση της χώρας.
2000: Ολοκληρώνονται οι Παραολυμπιακοί Αγώνες του Σίδνεϊ. Η Ελλάδα κατακτά 10 μετάλλια (4 χρυσά, 5 αργυρά, 1 χάλκινο), καταλαμβάνοντας τη 33η θέση παγκοσμίως.
2003: Για πρώτη φορά μετά από 60 χρόνια, η Βουλή των Ελλήνων αίρει την ασυλία πέντε βουλευτών, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή λογοδοσίας στο πολιτικό σύστημα.
Γεννήσεις
1888 – Κωνσταντίνος Τσικλητήρας, Έλληνας αθλητής και Ολυμπιονίκης, από τους κορυφαίους αθλητές της εποχής του. Διακρίθηκε στα αγωνίσματα του άλματος εις μήκος και εις ύψος άνευ φοράς, κερδίζοντας χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς της Στοκχόλμης το 1912 και τρία ακόμη σε προηγούμενες διοργανώσεις. Υπήρξε σύμβολο ευγενούς άμιλλας και ήθους, ενώ πέθανε πρόωρα σε ηλικία 24 ετών, υπηρετώντας εθελοντικά στους Βαλκανικούς Πολέμους.
1896 – Κώστας Καρυωτάκης, Έλληνας ποιητής και από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της νεοελληνικής ποίησης του Μεσοπολέμου. Το έργο του χαρακτηρίζεται από μελαγχολία, ειρωνεία και υπαρξιακή αγωνία, εκφράζοντας τη ματαίωση και την αποξένωση της εποχής του. Ποιήματα όπως «Πρέβεζα» και «Ωχρά Σπειροχαίτη» άφησαν βαθιά επίδραση στη σύγχρονη λογοτεχνία. Η αυτοκτονία του το 1928 σφράγισε τον μύθο του ως του «ποιητή της θλίψης».
1959 – Γιάννης Αγγελάκας, Έλληνας τραγουδιστής, στιχουργός και μουσικός, ιδρυτής του θρυλικού συγκροτήματος «Τρύπες», που σημάδεψε τη ροκ σκηνή της δεκαετίας του ’80 και ’90. Με τον ποιητικό του λόγο και τη χαρακτηριστική φωνή του, εξέφρασε μια γενιά ανησυχίας και αμφισβήτησης. Μετά τη διάλυση του συγκροτήματος ακολούθησε προσωπική πορεία, συνδυάζοντας ροκ, παραδοσιακά και πειραματικά στοιχεία, παραμένοντας μια από τις πιο επιδραστικές μορφές της ελληνικής μουσικής.
1960 – Ντιέγκο Μαραντόνα (Diego Maradona), Αργεντινός ποδοσφαιριστής και ένας από τους μεγαλύτερους θρύλους στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Με το ανεπανάληπτο ταλέντο, την τεχνική και το πάθος του, οδήγησε την Αργεντινή στην κατάκτηση του Μουντιάλ το 1986, χαρίζοντας στιγμές όπως το ιστορικό «Χέρι του Θεού» και το «γκολ του αιώνα». Αγωνίστηκε σε ομάδες όπως η Νάπολι και η Μπαρτσελόνα, λατρεύτηκε σαν θεός και άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στον παγκόσμιο αθλητισμό.
Θάνατοι
1910 – Ερρίκος Ντινάν (Henry Dunant), Ελβετός ακτιβιστής και ιδρυτής του Ερυθρού Σταυρού, ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του στην ανακούφιση των θυμάτων του πολέμου. Εμπνεύστηκε την ιδέα του ανθρωπιστικού οργανισμού μετά τη φρίκη που αντίκρισε στη Μάχη του Σολφερίνο το 1859. Για τη συμβολή του στην προώθηση της ειρήνης και της διεθνούς αλληλεγγύης, υπήρξε ο πρώτος βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης το 1901. Το έργο του άνοιξε τον δρόμο για το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.
1988 – Τάσος Λειβαδίτης, Έλληνας ποιητής, γνωστός για την επαναστατική του γραφή και τον βαθύ λυρισμό που διαπνέει το έργο του. Μέλος της μεταπολεμικής γενιάς, εξέφρασε μέσα από την ποίησή του τα ιδανικά της ελευθερίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Συμμετείχε ενεργά στην Αντίσταση και διώχθηκε για τις πολιτικές του πεποιθήσεις. Ανάμεσα στα πιο γνωστά έργα του είναι «Ο άνθρωπος με το ταμπούρλο» και «Νυχτερινός επισκέπτης».
2002 – Αλίκη Διπλαράκου, Ελληνίδα μοντέλο και η πρώτη Ελληνίδα που στέφθηκε Μις Ευρώπη το 1930. Μεγάλωσε στην Αθήνα και διακρίθηκε για την ομορφιά, την καλλιέργεια και τη φινέτσα της, που την ανέδειξαν σε σύμβολο της μεσοπολεμικής Ελλάδας. Η νίκη της αποτέλεσε σημαντική στιγμή για τη χώρα, ανοίγοντας τον δρόμο για τη διεθνή αναγνώριση των Ελληνίδων σε καλλιστεία και μόδα. Αργότερα εγκαταστάθηκε στο Παρίσι και ασχολήθηκε με φιλανθρωπικές δράσεις.
2013 – Νίκος Φώσκολος, Έλληνας σκηνοθέτης και σεναριογράφος, από τους πιο παραγωγικούς και επιδραστικούς δημιουργούς του ελληνικού κινηματογράφου και της τηλεόρασης. Υπήρξε ο άνθρωπος πίσω από θρυλικές σειρές όπως «Άγνωστος Πόλεμος» και «Καλημέρα Ζωή», αλλά και κινηματογραφικές επιτυχίες όπως «Η Υπολοχαγός Νατάσσα». Με το χαρακτηριστικό του ύφος, τις έντονες συγκινήσεις και τους δραματικούς διαλόγους, σημάδεψε μια ολόκληρη εποχή της ελληνικής ψυχαγωγίας.
2019 – Γιάννης Σπανός, Έλληνας συνθέτης και από τους πρωτοπόρους του Νέου Κύματος, με τεράστια προσφορά στο ελληνικό τραγούδι. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του στο Παρίσι τη δεκαετία του ’60 και συνεργάστηκε με κορυφαίους Έλληνες ερμηνευτές, όπως η Αρλέτα, η Καίτη Χωματά, η Μαρίζα Κωχ και η Βίκυ Μοσχολιού. Μελωδίες του όπως «Μαρκίζα» και «Άνθρωποι μονάχοι» άφησαν ανεξίτηλο αποτύπωμα, συνδυάζοντας ευαισθησία και λυρισμό με τη γοητεία της εποχής του.
Εορτολόγιο
Απολλωνία, Ζηνοβία, Αστέριος, Αστέρω, Κλεόπας, Κρόνος, Μαρκιανός, Τέρτιος
Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι
Διεθνής Ημέρα Ορθοπεδικών Νοσοκόμων