Δύναμη στην ενημέρωση.... ποιότητα στην ψυχαγωγία

Σαν σήμερα 16 Δεκεμβρίου: Ο σεισμός που έθαψε ζωντανούς 273.400 ανθρώπους στην Κίνα

Σαν σήμερα πραγματοποιείται ένας από τους πιο φονικούς σεισμούς στην παγκόσμια Ιστορία. Στις 16 Δεκεμβρίου 1920 σεισμός μεγέθους 7,8 Ρίχτερ πλήττει την επαρχία Κανσού στη βορειοδυτική Κίνα, προκαλώντας τον θάνατο περίπου 273.400 ανθρώπων και αφήνοντας πίσω του μια απέραντη ζώνη ερειπίων, πείνας και κοινωνικής κατάρρευσης.

Ο σεισμός, γνωστός διεθνώς ως «σεισμός του Χαϊγιουάν», σημειώθηκε σε μια εποχή που η Κίνα βρισκόταν ήδη σε πολιτική αστάθεια, με περιορισμένες υποδομές και ανύπαρκτους μηχανισμούς πολιτικής προστασίας. Το επίκεντρο εντοπίστηκε στην περιοχή Χαϊγιουάν, ανάμεσα στις επαρχίες Κανσού και Νινγκσιά, όμως οι δονήσεις έγιναν αισθητές σε τεράστιες αποστάσεις, μέχρι το Πεκίνο και τη Σαγκάη.

Χιλιάδες χωριά καταστράφηκαν ολοσχερώς μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Ολόκληρες κοινότητες εξαφανίστηκαν από τον χάρτη, καθώς τα παραδοσιακά σπίτια από ωμό πηλό κατέρρευσαν μαζικά, παγιδεύοντας τους κατοίκους τους στον ύπνο.

Οι κατολισθήσεις που πολλαπλασίασαν την καταστροφή

Ένα από τα πιο φονικά χαρακτηριστικά του σεισμού ήταν οι εκτεταμένες κατολισθήσεις. Τα εδάφη της περιοχής, πλούσια σε λες, κατέρρευσαν σαν άμμος, καταπλακώνοντας οικισμούς, ποτάμια και καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Σε πολλές περιπτώσεις, οι κατολισθήσεις προκάλεσαν περισσότερα θύματα από την ίδια τη σεισμική δόνηση.

Ορισμένες περιοχές θάφτηκαν κυριολεκτικά κάτω από τόνους γης, ενώ αλλού δημιουργήθηκαν φυσικά φράγματα που άλλαξαν τη ροή ποταμών, προκαλώντας μεταγενέστερες πλημμύρες και νέες απώλειες ζωών.

Ένας τραγικός απολογισμός χωρίς προηγούμενο

Ο αριθμός των νεκρών εκτιμάται σε περίπου 273.400, καθιστώντας τον σεισμό έναν από τους πιο θανατηφόρους στην παγκόσμια Ιστορία. Πέρα από τους άμεσους θανάτους, χιλιάδες άνθρωποι υπέκυψαν τις επόμενες εβδομάδες από τραυματισμούς, υποθερμία και λιμό, καθώς ο χειμώνας ήταν ιδιαίτερα σκληρός και η πρόσβαση σε βοήθεια σχεδόν αδύνατη.

Η κρατική ανταπόκριση υπήρξε περιορισμένη, όχι μόνο λόγω της τεράστιας έκτασης της καταστροφής αλλά και εξαιτίας της πολιτικής αποσύνθεσης της Κίνας εκείνης της περιόδου. Πολλές περιοχές έμειναν αποκομμένες για μήνες.

Παρά το μέγεθος της τραγωδίας, το γεγονός παραμένει λιγότερο γνωστό στη Δύση, σκιασμένο από πολέμους και άλλες ιστορικές καταστροφές του 20ού αιώνα. Για την Κίνα όμως, ο σεισμός της 16ης Δεκεμβρίου 1920 παραμένει ένα συλλογικό τραύμα και μια σιωπηλή υπενθύμιση της δύναμης της φύσης και της ανθρώπινης ευαλωτότητας.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

755: Ξεσπάει στην Κίνα η εξέγερση του Αν Λουσάν εναντίον της δυναστείας των Τανγκ, όταν ο στρατηγός εξεγείρεται με τα στρατεύματά του και προελαύνει προς την πρωτεύουσα. Η επανάσταση θα διαρκέσει σχεδόν οκτώ χρόνια, θα προκαλέσει ανυπολόγιστες ανθρώπινες απώλειες και θα αποδυναμώσει βαθιά την αυτοκρατορία, θεωρούμενη σήμερα ως ένα από τα πιο καταστροφικά και αιματηρά εμφυλιοπολεμικά γεγονότα στην παγκόσμια ιστορία.

1431: Κατά τον Εκατονταετή Πόλεμο, ο Ερρίκος ΣΤ΄ της Αγγλίας στέφεται βασιλιάς της Γαλλίας στην Παναγία των Παρισίων, σε μια τελετή που συμβολίζει την κορύφωση των αγγλικών αξιώσεων στον γαλλικό θρόνο, βάσει της Συνθήκης της Τρουά. Παρά τη λαμπρότητα της στέψης, η αγγλική κυριαρχία στη Γαλλία θα αρχίσει σύντομα να υποχωρεί, καθώς ενισχύεται η αντίσταση γύρω από τον Κάρολο Ζ΄ και τη μνήμη της Ζαν ντ’ Αρκ.

1497: Ο Πορτογάλος θαλασσοπόρος Βάσκο ντα Γκάμα περιπλέει το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, ανοίγοντας για πρώτη φορά πρακτικό θαλάσσιο δρόμο από την Ευρώπη προς τον Ινδικό Ωκεανό. Το ταξίδι του θα οδηγήσει σύντομα στην απευθείας σύνδεση με τις αγορές μπαχαρικών της Ασίας, θα μεταφέρει το κέντρο βάρους του διεθνούς εμπορίου από τη Μεσόγειο στον Ατλαντικό και θα εγκαινιάσει τη μεγάλη εποχή της πορτογαλικής (και στη συνέχεια ευρωπαϊκής) αποικιακής επέκτασης.

1773: Στη Βοστόνη, κάτοικοι μεταμφιεσμένοι σε Ινδιάνους αδειάζουν στο λιμάνι το φορτίο τριών βρετανικών πλοίων που μεταφέρουν τσάι, διαμαρτυρόμενοι για τον φόρο που είχε επιβληθεί από τις βρετανικές Αρχές στο τσάι που εισαγόταν στις αποικίες. Το γεγονός, γνωστό ως το «Τσάι Πάρτι της Βοστόνης» (Boston Tea Party), αποτέλεσε καθοριστική στιγμή της Αμερικανικής Επανάστασης, συμβολίζοντας την αντίσταση των αποίκων στη φορολογική καταπίεση και την έλλειψη εκπροσώπησης στο βρετανικό Κοινοβούλιο.

1809: Ο Ναπολέων Βοναπάρτης χωρίζει την πρώτη σύζυγό του, Ιωσηφίνα.

1899: Ιδρύεται η ποδοσφαιρική ομάδα της Μίλαν.

1905: Κυκλοφορεί το πρώτο τεύχος του περιοδικού Variety. Θα εξελιχθεί στη «Βίβλο» της καλλιτεχνικής βιομηχανίας των ΗΠΑ.

1920: Καταστροφικός σεισμός 7,8 Ρίχτερ πλήττει την επαρχία Κανσού στην Κίνα, προκαλώντας περίπου 273.400 νεκρούς, μία από τις φονικότερες φυσικές καταστροφές που έχουν καταγραφεί.

1923: Οι εκλογές στην Ελλάδα εξελίσσονται σε θρίαμβο του Ελευθερίου Βενιζέλου και των Φιλελευθέρων, καθώς τα αντιβενιζελικά κόμματα απέχουν σε ένδειξη διαμαρτυρίας, αμφισβητώντας τη νομιμότητα της διαδικασίας μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Η αναμέτρηση αυτή, που είναι η τελευταία εκλογική διαδικασία με σφαιρίδιο, δίνει στον βενιζελικό χώρο την απόλυτη κοινοβουλευτική κυριαρχία και ανοίγει τον δρόμο για την ανακήρυξη της Αβασίλευτης Δημοκρατίας και τη ριζική αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού.

1926: Ιδρύεται από πόντιους πρόσφυγες στη Θεσσαλονίκη ο Απόλλων Καλαμαριάς.

1940: Το αμερικανικό περιοδικό LIFE δημοσιεύει στο εξώφυλλό του τη φωτογραφία ενός Έλληνα τσολιά με φουστανέλα, προβάλλοντας τον ηρωικό αγώνα της Ελλάδας στο αλβανικό μέτωπο. Η εικόνα του εύζωνα, περήφανου και αγέρωχου, γίνεται διεθνές σύμβολο αντίστασης απέναντι στον φασισμό και λειτουργεί ως ισχυρή υπενθύμιση ότι μια μικρή χώρα στα Βαλκάνια αντιστέκεται με όλες της τις δυνάμεις στις δυνάμεις του Άξονα.

1947: Δημιουργείται στα εργαστήρια της Bell το πρώτο πρακτικό τρανζίστορ επαφής από τους Τζον Μπαρντίν, Γουόλτερ Μπρατέιν και Γουίλιαμ Σόκλεϊ, αντικαθιστώντας σταδιακά τις ογκώδεις και εύθραυστες λυχνίες. Η εφεύρεση αυτή αλλάζει ριζικά την τεχνολογία, ανοίγοντας τον δρόμο για τους μικροεπεξεργαστές, τους υπολογιστές, τα κινητά τηλέφωνα και ολόκληρη τη σύγχρονη ηλεκτρονική εποχή.

Η Μπάρμπρα Στρέιζαντ στο Θέατρο Rivoli, 16 Δεκεμβρίου 1969 (Φωτογραφία AP)

1985: Ψηφίζεται από τη Βουλή ο πρώτος νόμος για το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ).

1991: Συνέρχεται το δεύτερο (έκτακτο) συνέδριο του Συνασπισμού (16-19 Δεκεμβρίου). Οι 1.250 σύνεδροι από 430 οργανώσεις εκλέγουν πρόεδρο τον Νίκο Κωνσταντόπουλο.

1991: Συνέρχεται το δεύτερο (έκτακτο) συνέδριο του Συνασπισμού (16-19 Δεκεμβρίου), με 1.250 συνέδρους από 430 οργανώσεις, σε μια κρίσιμη καμπή για την ανασυγκρότηση της ελληνικής Αριστεράς μετά τις πολιτικές αναταράξεις των αρχών της δεκαετίας του ’90. Οι σύνεδροι εκλέγουν πρόεδρο τον Νίκο Κωνσταντόπουλο, σηματοδοτώντας νέα σελίδα για τον Συνασπισμό και την προσπάθεια επανατοποθέτησής του στον πολιτικό χάρτη.

1993: Τα μέλη της ΕΟΚ, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία και Δανία αναγνωρίζουν διπλωματικά τα Σκόπια με το όνομα Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (FYROM).

1995: Η κυκλοφορία του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος στις αρχές του 2000 και η προώθηση της ΟΝΕ αποφασίζονται -μεταξύ άλλων- κατά τη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Μαδρίτη. Οι ηγέτες των χωρών-μελών «βαφτίζουν» το κοινό νόμισμα ευρώ.

2008: Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής, αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη για την υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου.

2011: Ο Κουβανός ηγέτης, Φιντέλ Κάστρο, κερδίζει μία θέση στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες, ως ο άνθρωπος με τις περισσότερες απόπειρες δολοφονίας εναντίον του. Από το 1959, όταν ανέτρεψε τον δικτάτορα Μπατίστα, έως το 2006, οπότε παρέδωσε την εξουσία στον αδελφό του, Ραούλ, έγινε στόχος 368 φορές.

Γεννήσεις

1775Τζέιν Όστεν (Jane Austen), Αγγλίδα συγγραφέας και μία από τις πιο διαχρονικές μορφές της κλασικής αγγλικής λογοτεχνίας. Με λεπτή ειρωνεία, κοινωνική παρατήρηση και ψυχολογικό βάθος, ανέδειξε τον κόσμο της αγγλικής επαρχίας μέσα από μυθιστορήματα όπως «Περηφάνια και Προκατάληψη» και «Λογική και Ευαισθησία». Το έργο της επηρέασε καθοριστικά τη μυθιστορηματική γραφή και συνεχίζει να εμπνέει αναγνώστες και δημιουργούς μέχρι σήμερα.

1917Άρθουρ Κλαρκ (Arthur C. Clarke), Άγγλος συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας και επιστήμονας, από τις πιο επιδραστικές μορφές του είδους. Συνδύασε τη φαντασία με τη στέρεη επιστημονική γνώση, προβλέποντας τεχνολογίες όπως οι δορυφόροι επικοινωνιών. Το μυθιστόρημα «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος», σε συνεργασία με τον Στάνλεϊ Κιούμπρικ, θεωρείται ορόσημο της παγκόσμιας λογοτεχνίας και του κινηματογράφου επιστημονικής φαντασίας.

1932Θανάσης Βαλτινός, Έλληνας συγγραφέας και ακαδημαϊκός, από τις σημαντικότερες μορφές της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας. Με λιτό, αποστασιοποιημένο και βαθιά στοχαστικό ύφος, ανέδειξε τη μνήμη, την Ιστορία και τον Εμφύλιο ως κεντρικά πεδία αφήγησης. Τα έργα του, συχνά βασισμένα σε αρχειακό υλικό και μαρτυρίες, ανανέωσαν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο η λογοτεχνία συνομιλεί με το τραύμα και τη συλλογική εμπειρία.

1944Βασίλι Καντίνσκι (Wassily Kandinsky), Ρώσος ζωγράφος και θεωρητικός της τέχνης, από τις θεμελιώδεις μορφές της αφηρημένης ζωγραφικής. Με τη ριζοσπαστική χρήση χρώματος, γραμμής και μουσικών αναλογιών, απελευθέρωσε τη ζωγραφική από την αναπαράσταση και άνοιξε τον δρόμο για τη μοντέρνα αισθητική. Η θεωρητική του σκέψη, ιδιαίτερα στο «Για το Πνευματικό στην Τέχνη», επηρέασε βαθιά τον εξπρεσιονισμό και τη σχολή Bauhaus, καθιερώνοντάς τον ως πρωτοπόρο της οπτικής αφαίρεσης.

Θάνατοι

1974Κώστας Βάρναλης, Έλληνας ποιητής, δοκιμιογράφος και διανοούμενος, από τις πιο εμβληματικές μορφές της νεοελληνικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα. Με αιχμηρό κοινωνικό λόγο, σατιρική διάθεση και βαθιά πολιτική συνείδηση, αμφισβήτησε κατεστημένες αξίες και ανέδειξε τη φωνή των καταπιεσμένων. Έργα όπως «Το φως που καίει» σημάδεψαν την ελληνική ποίηση, ενώ η δημόσια παρουσία του επηρέασε καθοριστικά τον πνευματικό διάλογο της εποχής.

2023Γιώργος Μιχαλακόπουλος, Έλληνας ηθοποιός και σκηνοθέτης, από τις πιο σεβαστές και καλλιεργημένες μορφές του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου. Με βαθιά θεατρική παιδεία και ήθος, υπηρέτησε επί δεκαετίες τη σκηνή, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, ξεχωρίζοντας για τις πολυδιάστατες, εσωτερικές ερμηνείες του. Η παρουσία του συνδέθηκε με απαιτητικό ρεπερτόριο και συνεργασίες υψηλού κύρους, αφήνοντας ισχυρό αποτύπωμα στον ελληνικό πολιτισμό.

2024Δημήτρης Ήμελλος, Έλληνας ηθοποιός και μία από τις πιο ξεχωριστές παρουσίες της νεότερης γενιάς του ελληνικού θεάτρου. Με έντονη θεατρική ταυτότητα, εσωτερικότητα και πειθαρχημένη υποκριτική, ξεχώρισε σε απαιτητικούς ρόλους στη σκηνή, αλλά και στον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Η διακριτική του δύναμη και η σοβαρότητα με την οποία αντιμετώπιζε την τέχνη του άφησαν ισχυρό αποτύπωμα στο σύγχρονο καλλιτεχνικό τοπίο.

Εορτολόγιο

Μόδεστος, Μοδεστία

Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι

Πανελλήνια Ημέρα Πρόληψης Εγκαυμάτων