Σε νέα έκθεση που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα (28/11) με την υποστήριξη του ΟΗΕ, οι επιστήμονες δήλωσαν ότι ο ύφαλος αντιμετωπίζει μεγάλες απειλές λόγω της κλιματικής κρίσης και ότι πρέπει να αναληφθεί δράση για τη διάσωσή του με τον πλέον επείγοντα τρόπο.
«Η ερευνητική ομάδα αποστολής καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος βρίσκεται αντιμέτωπος με σημαντικές απειλές που θα μπορούσαν να έχουν επιζήμιες επιπτώσεις στα εγγενή χαρακτηριστικά του και, ως εκ τούτου, πληροί τα κριτήρια για την εγγραφή του στον κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς που βρίσκεται σε κίνδυνο», γράφει η επιστημονική ομάδα.
Η 10ήμερη αποστολή παρακολούθησης από επιστήμονες της UNESCO τον Μάρτιο ήρθε μήνες μετά την αρχική σύσταση της Επιτροπής Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς να συμπεριληφθεί ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος της Αυστραλίας στον κατάλογο, λόγω των επιταχυνόμενων επιπτώσεων της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής.
Εν τέλει, η έκθεση της επιστημονικής αποστολής περιέλαβε μια λίστα με βήματα που θα έπρεπε να ληφθούν επειγόντως, αν και δημοσιεύτηκαν με έξι μήνες καθυστέρηση.
Η έκθεση επρόκειτο αρχικά να δημοσιευθεί το Μάιο, πριν από τη συνεδρίαση της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO στην Ρωσία, αλλά αναβλήθηκε λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία.
Οι συστάσεις περιλαμβάνουν – μεταξύ άλλων – τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, την επανεκτίμηση των προτεινόμενων έργων και πιστωτικών συστημάτων και την αύξηση των οικονομικών πόρων για την τελική προστασία των υφάλων.
Η υπουργός Περιβάλλοντος της Αυστραλίας Τάνια Πλίμπερσεκ υποστήριξε σε συνέντευξη Τύπου την Τρίτη (29/11) ότι η έκθεση της UNESCO αδίκως δίνει περισσή δημοσιότητα στον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο.
«Πράγματι, η κλιματική αλλαγή αποτελεί κίνδυνο για οικοσυστήματα όπως ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος, αλλά αυτό σημαίνει ότι αποτελεί κίνδυνο για κάθε ύφαλο παγκοσμίως», δήλωσε η Πλίμπερσεκ. «Δεν υπάρχει καμία ανάγκη να ξεχωρίσουμε τον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο με αυτόν τον τρόπο», πρόσθεσε η ίδια.
Με έκταση σχεδόν 133.000 τετραγωνικών μιλίων (περίπου 344.468 τετραγωνικά χιλιόμετρα) και με περισσότερα από 1.500 είδη ψαριών και πάνω από 400 είδη σκληρών κοραλλιών, ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος συνιστά ένα εξαιρετικά κρίσιμο θαλάσσιο οικοσύστημα στη Γη.
Συνεισφέρει επίσης 4,8 δισ. δολάρια ετησίως στην οικονομία της Αυστραλίας και υποστηρίζει 64.000 θέσεις εργασίας στον τουρισμό, την αλιεία και την έρευνα, σύμφωνα με το Ίδρυμα Great Barrier Reef Foundation.
Καθώς, όμως, ο πλανήτης συνεχίζει να θερμαίνεται, λόγω της αυξανόμενης ποσότητας αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, η μακροπρόθεσμη επιβίωση του υφάλου έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση. Η αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών και η οξίνιση που προκαλείται από την κλιματική κρίση έχουν οδηγήσει σε εκτεταμένη «λεύκανση» των κοραλλιών. Πέρυσι, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η παγκόσμια έκταση των ζωντανών κοραλλιών έχει μειωθεί κατά το ήμισυ από το 1950 λόγω της κλιματικής αλλαγής, της υπεραλίευσης και της ρύπανσης.
Οι προοπτικές είναι εξίσου δυσοίωνες, με τους επιστήμονες να προβλέπουν ότι περίπου το 70% έως 90% όλων των ζωντανών κοραλλιών σε όλο τον κόσμο θα εξαφανιστούν μέσα στα επόμενα 20 χρόνια. Ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος, ειδικότερα, έχει υποστεί πολλά καταστροφικά γεγονότα μαζικής λεύκανσης από το 2015, που προκλήθηκαν από τις εξαιρετικά θερμές θερμοκρασίες των ωκεανών που προκάλεσε η καύση ορυκτών καυσίμων όπως ο άνθρακας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Κατά τη διάρκεια των αποστολών παρακολούθησης της UNESCO, οι διαχειριστές των υφάλων διαπίστωσαν ότι ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος υφίσταται την έκτη μαζική λεύκανση λόγω της θερμικής καταπόνησης που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή. Οι εναέριες έρευνες σε περίπου 750 υφάλους δείχνουν εκτεταμένη λεύκανση σε όλο τον ύφαλο, με την πιο σοβαρή λεύκανση να παρατηρείται στις βόρειες και κεντρικές περιοχές.
Η λεύκανση συμβαίνει όταν τα στρεσαρισμένα κοράλλια στερούνται την πηγή τροφής τους. Με την επιδείνωση των συνθηκών, τα κοράλλια μπορεί να λιμοκτονήσουν και να πεθάνουν, παίρνοντας λευκό χρώμα καθώς ο ανθρακικός σκελετός τους αποκαλύπτεται.