Η θρυλική «Τριλογία της Νέας Υόρκης» του Πολ Όστερ έγινε graphic novel -Το τέλειο δώρο για τις γιορτές

Το graphic novel του βραβευμένου μυθιστορήματος του Paul Auster «Η Τριλογία της Νέας Υόρκης» κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μια χορταστική εικονογραφημένη έκδοση των 400 σελίδων.

Η Τριλογία της Νέας Υόρκης, ένα από τα πιο εμβληματικά λογοτεχνικά έργα της σύγχρονης μεταπολεμικής αμερικανικής λογοτεχνίας, έγινε εκδοτικό φαινόμενο χαρίζοντας, στα μέσα της δεκαετίας του ’80, στον Πολ Όστερ (1947-2024), τη φήμη ενός σπουδαίου συγγραφέα, πριν καν κλείσει τα σαράντα του έτη. Πρόκειται για τρία αυτοτελή μυθιστορήματα που έχουν ως κοινή τους βάση τη Νέα Υόρκη, στα οποία ο συγγραφέας χρησιμοποιεί το αφηγηματικό σχήμα μιας νουάρ ιστορίας, την οποία αποδομεί πλήρως, με μια διαβρωτική φαντασία, για να δημιουργήσει ένα μεταμοντέρνο υβρίδιο αστυνομικού σουρεαλιστικού αφηγήματος. Ωστόσο, ο Όστερ δεν έμεινε μόνο εκεί: με πρόφαση έναν αστυνομικό (σουρεαλιστικό) γρίφο, στην πραγματικότητα έστησε ένα υπέροχο φιλοσοφικό παιχνίδι που αγαπήθηκε πολύ και έγινε μέρος της ποπ κουλτούρας της Νέας Υόρκης (αν και αρχικώς είχε απορριφθεί από δεκάδες εκδότες στη Νέα Υόρκη, μέχρι να δεχτεί να το εκδώσει ένας μικρός οίκος στην Καλιφόρνια), στο οποίο θίγει τα ζητήματα της ταυτότητας του ατόμου σε μια ρευστή μεταμοντέρνα εποχή όπου ακόμα και η αίσθηση του «εαυτού», του «είναι», του «εγώ», είναι θολή, ακαθόριστη, συγκεχυμένη. 

«Μου φαίνεται πως θα νιώθω πάντα καλά στο μέρος όπου δεν είμαι. Ή χωρίς περιστροφές: Εκεί που δεν είμαι, είναι το μέρος όπου είμαι ο εαυτός μου», γράφει Πολ Όστερ, δίνοντας το τέμπο στο οποίο θα κινηθεί σε όλα τα του έργα, σε ολόκληρη τη λαμπρή και γεμάτη απολαυστικές και πρωτότυπες αφηγήσεις συγγραφική του καριέρα. 

Τι είναι η περίφημη «Γυάλινη Πόλη» που έκανε τον Πολ Όστερ φαινόμενο; 

Στη «Γυάλινη Πόλη» (1985), το πρώτο μυθιστόρημα από την «Τριλογία της Νέας Υόρκης» (εκδ. Μεταίχμιο), όλα ξεκινούν με ένα λάθος τηλεφώνημα που δεν εξελίσσεται όπως θα ‘πρεπε και ο ήρωας, ο Κουίν, βρίσκεται μπλεγμένος σε μια παρανοϊκή ιστορία από αυτές που λες δεν συμβαίνουν ποτέ.

Ο Κουίν είναι ένας μοναχικός συγγραφέας που αναλαμβάνει από περιέργεια χρέη ντετέκτιβ για λογαριασμό ενός πλούσιου ζευγαριού στο Μανχάταν. Ζει μόνος σε ένα μικρό σπίτι γεμάτο βιβλία, γράφοντας με το ψευδώνυμο «Γουίλιαμ Γουίλσον» αστυνομικές ιστορίες με το κιλό, ενώ κανείς γύρω του δεν ξέρει ποιος πραγματικά είναι. Δεν απολαμβάνει -ενώ θα μπορούσε εύκολα- μια κοινωνική ζωή, δεν πάει σε πάρτι, λογοτεχνικές βραδιές, δεν φωτογραφίζεται, δεν εμφανίζεται δημόσια… Δεν εκμεταλλεύεται τα προνόμια ούτε του ονόματός του, αλλά ούτε της περσόνας που έχει δημιουργήσει. Αντιθέτως, προτιμά να κάνει μόνος μεγάλες βόλτες στην πόλη, να πηγαίνει σινεμά και στην όπερα, να διαβάζει πολλά βιβλία, να κοιτάζει με τις ώρες έναν πίνακα σε κάποιο μουσείο ή γκαλερί, να περπατά, ακόμα και με βροχή, κρύο ή χαλάζι, να περπατά άσκοπα, όπου τον πάνε τα βήματά του… Και τελικά τα βήματά του τον οδηγούν σε μια σουρεαλιστική περιπέτεια, έναν λαβύρινθο γεμάτο συμβολισμούς, φιλοσοφικούς γρίφους και ποιητικούς ανθρώπους που δεν ξέρεις αν υπάρχουν στ’ αλήθεια ή ξεπήδησαν από τις σελίδες των βιβλίων του Μπόρχες.

Η ιστορία είναι στη βάση της απλή: «Όλα αρχίζουν με ένα λάθος νούμερο». Όταν χτύπησε το τηλέφωνο ο Κουίν «ήταν ξαπλωμένος στο κρεβάτι του και κάπνιζε ακούγοντας τη βροχή πάνω στο τζάμι. Στο μαξιλάρι δίπλα του, ήταν ακουμπισμένο ανάποδα και ανοιγμένο, το βιβλίο “Τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο”». Η φωνή ενός άντρα στην άλλη άκρη της γραμμής ζητούσε απεγνωσμένα λίγο ή πολύ, από κάποιον ιδιωτικό ερευνητή με το όνομα Πολ Όστερ (ο συγγραφέας λάτρευε την αυτοαναφορικότητα και τα παιχνίδια με την εικόνα του), να τον σώσει. Στο δεύτερο τηλεφώνημα ο Κουίν αποφασίζει να υποδυθεί τον Πολ Όστερ και να συναντηθεί με τον άνθρωπο που του ζητάει βοήθεια. Την επόμενη μέρα πηγαίνει στο ραντεβού, σε ένα πολυτελές διαμέρισμα κάπου στο Μανχάταν, όπου συναντά έναν παράξενο νεαρό κληρονόμο που ονομάζεται Πίτερ Στίλμαν και τη σύζυγό του. Ο Στίλμαν μιλώντας αλλόκοτα, βγάζοντας άναρθρες κραυγές ανάμεσα στις λέξεις, ισχυρίζεται ότι γνωρίζει τη γλώσσα του Θεού. Ο πατέρας του, ο οποίος ονομάζεται επίσης Πίτερ Στίλμαν, τον είχε κλειδώσει από μωρό σε ένα σκοτεινό δωμάτιο στο οποίο δεν ερχόταν σε επαφή με κανέναν άλλον εκτός από τον ίδιο. Μετά το θάνατο της γυναίκας του αποφάσισε να χρησιμοποιήσει το μωρό σε ένα φιλοσοφικό πείραμα: Ήθελε να μάθει αν ο Θεός είχε μια δική του γλώσσα. Ο πατέρας του λοιπόν σκέφτηκε πως ένα μωρό, ενδεχομένως, θα μιλούσε τη γλώσσα του Θεού, αν δεν έβλεπε άλλους ανθρώπους. Μια φωτιά στο κτίριο ευτυχώς αποκάλυψε το πείραμα του Στίλμαν και ο παρανοϊκός πατέρας οδηγήθηκε στη φυλακή, ενώ το παιδί σε ίδρυμα. Όταν ενηλικιώθηκε, μαζί με το όνομά του, κληρονόμησε και όλη την περιουσία του πατέρα του. Τώρα που ο δεύτερος, γέρος πια έβγαινε από τη φυλακή, ο νεαρός Στίλμαν φοβόταν ότι θα επέστρεφε για να τον σκοτώσει. Δουλειά, λοιπόν, του ντετέκτιβ Πολ Όστερ ήταν να τον προστατεύσει και να ακολουθεί τον πατέρα. Γρήγορα ο Κουίν που αφελώς αποφάσισε να υποδυθεί τον ντετέκτιβ Πολ Όστερ μπλέκεται σε μια περιπέτεια όπου κάθε βήμα κρύβει έναν μήνυμα και κάθε κίνηση επιδέχεται πολλές ερμηνείες.

To μυθιστόρημα προκάλεσε φρενίτιδα και έγινε graphic novel στα 90ies

Το βιβλίο «Γυάλινη Πόλη», που δεν ήταν μεν το πρώτο του έργο, αφού είχε ήδη κυκλοφορήσει η αυτοβιογραφική «Επινόηση της Μοναξιάς» το 1982, ήταν αυτό που τον έκανε όχι απλώς διάσημο, αλλά σούπερ σταρ. Το μυθιστόρημα, μάλιστα, έγινε graphic novel το 1994 και κατευθείαν ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, κάνοντας τον Όστερ γνωστό σε περισσότερες από τριάντα χώρες. Παρά την επιτυχία της εικονογραφημένης εκδοχής της «Γυάλινης Πόλης», οι φαν του συγγραφέα άργησαν πολύ να δουν εικονογραφημένα και τα άλλα δύο μυθιστορήματα της τριλογίας. 

Σε μια κοινή έκδοση, η οποία κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση της Ιωάννας Ηλιάδη και της Μαρίας Ξυλούρη, είναι συγκεντρωμένα πλέον τα τρία αυτά έργα: Η «Γυάλινη Πόλη», τα «Φαντάσματα» και «Το κλειδωμένο δωμάτιο».

Ο διάσημος Αμερικανός καρτουνίστας Paul Karasik, ιθύνων νους πίσω από τις διασκευές των τριών βιβλίων του Πολ Όστερ σε graphic novels, είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής και των τριών βιβλίων. Τη «Γυάλινη πόλη» την εικονογράφησε ο βραβευμένος δημιουργός κόμικς David Mazzucchelli, τα «Φαντάσματα» τα εικονογράφησε ο Lorenzo Mattotti, ενώ το «Κλειδωμένο δωμάτιο» το διασκεύασε και το εικονογράφησε ο ίδιος ο Karasik. 

Τα τρία εικονογραφημένα βιβλία που είναι συγκεντρωμένα σε έναν ογκώδη χορταστικό τόμο των 400 σελίδων, οπτικοποιούν όχι μονάχα τις ιστορίες που αφηγούνται το καθένα ξεχωριστά, έχοντας διαφορετικούς ήρωες, αλλά δίνουν σε ένα ευρύ κοινό τη φιλοσοφική και την ιδιαίτερη αισθητική ματιά του Πολ Όστερ μέσα από ασπρόμαυρα σκίτσα που συνοδεύονται όχι απλώς από λεζάντες και διαλόγους, αλλά από εκτενή αποσπάσματα. 

Who is who: Τα βιογραφικά των συντελεστών 

Ο Paul Auster (Πολ Όστερ, 1947–2024) ήταν συγγραφέας και σκηνοθέτης. Έχει τιμηθεί με τα βραβεία: Prince of Asturias Award for Literature, Prix Médicis Étranger, Independent Spirit Award, Premio Napoli. Ήταν μέλος της Αµερικανικής Ακαδηµίας Τεχνών και Γραµµάτων, της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, και χρίστηκε Ιππότης του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων. Ήταν επίσης μέλος του διοικητικού συμβουλίου του PEN American Center (2004-2009) όπου και διετέλεσε αντιπρόεδρος (2005-2007). Από τις εκδόσεις Μεταίχμιο κυκλοφορούν τα βιβλία του: «Η τριλογία της Νέας Υόρκης», «Μπαουμγκάρτνερ», «Αιματοβαμμένο έθνος», «Φλεγόμενο αγόρι», «4 3 2 1», «Σάνσετ Παρκ», «Η επινόηση της μοναξιάς», «Mr. Vertigo», «Ημερολόγιο του χειμώνα», «Το παλάτι του φεγγαριού», «Αόρατος», «Το βιβλίο των ψευδαισθήσεων» και «Μέρα / νύχτα: Ταξίδια στο σκριπτόριο και Άνθρωπος στο σκοτάδι».

O Paul Karasik (Πολ Κάρασικ) ξεκίνησε την καριέρα του ως επιμελητής στο περιοδικό RAW των Art Spiegelman και Françoise Mouly. Το έργο του έχει δημοσιευτεί στις εφημερίδες The New York Times, The Washington Post και The New Yorker. Τιμήθηκε δύο φορές με το Eisner Award.

Ο Lorenzo Mattotti (Λορέντσο Ματότι) είναι Ιταλός δημιουργός κόμικς και εικονογράφος. Οι εικονογραφήσεις του έχουν εκδοθεί σε περιοδικά όπως: Cosmopolitan, Vogue, The New Yorker, Le Monde και Vanity Fair. Κέρδισε το Eisner Award (2003) για το graphic novel Dr. Jekyll & Mr. Hyde.

Ο David Mazzucchelli Ντέιβιντ Ματσουκέλι είναι γνωστός για την εμβληματική συνεργασία του με τον Frank Miller στα έργα με τον Batman και τον Daredevil. Το 2009 κυκλοφόρησε το graphic novel Asterios Polyp. Έργα του έχουν δημοσιευτεί σε βιβλία και περιοδικά σε όλο τον κόσμο. 

• ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ 
• «Πέδρο Πάραμο»: Το αριστούργημα όπου βασίζεται η ταινία του Netflix
• Διαβάσαμε το νέο βιβλίο του Πέδρο Αλμοδόβαρ με 12 αδημοσίευτες ιστορίες που φωτίζουν ποιος πραγματικά είναι
• Τζωρτζ Στάινερ, νέο βιβλίο: «Ζούμε ένα μακρύ Σάββατο αναμονής. Θα γνωρίσει ποτέ η ανθρωπότητα Κυριακή; Αμφίβολο»