Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να αντικαταστήσει τους μουσικούς; Τι φοβούνται οι δημιουργοί

Η τεχνητή νοημοσύνη αναδιαμορφώνει με ταχύτητα το τοπίο της μουσικής δημιουργίας και φέρνει στο προσκήνιο κρίσιμα ερωτήματα για τα πνευματικά δικαιώματα, τη βιωσιμότητα του επαγγέλματος των δημιουργών και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Αυτές οι προκλήσεις βρέθηκαν στο επίκεντρο εκδήλωσης, με αφορμή την παρουσίαση της νέας εταιρικής ταυτότητας της AUTODIA, του ελληνικού Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης μουσικών πνευματικών δικαιωμάτων.

Η AUTODIA έστειλε σαφές μήνυμα ενίσχυσης της δημιουργικότητας και αποτελεσματικότερης προάσπισης των συμφερόντων των δημιουργών, σε ένα ψηφιακό περιβάλλον που μεταβάλλεται διαρκώς.

Η ανάγκη νέου θεσμικού πλαισίου για την τεχνητή νοημοσύνη

Στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκε η ανάγκη για ουσιαστική αναθεώρηση του ευρωπαϊκού πλαισίου γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη και τα πνευματικά δικαιώματα. Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. της AUTODIA, Γιάννης Γλέζος, υπογράμμισε ότι ο υφιστάμενος Ευρωπαϊκός Νόμος για την Τεχνητή Νοημοσύνη δεν καλύπτει τα βασικά αιτήματα των δημιουργών για διαφάνεια, αδειοδότηση και δίκαιη αμοιβή. Όπως τόνισε, απαιτείται μια νέα, εξειδικευμένη ευρωπαϊκή νομοθεσία που θα προστατεύει το δημιουργικό οικοσύστημα και θα μετατρέπει τις τεχνολογικές προκλήσεις σε ευκαιρίες.

Ο φόβος υποκατάστασης και η οικονομική επιβίωση των δημιουργών

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στον κίνδυνο υποκατάστασης της ανθρώπινης μουσικής δημιουργίας από περιεχόμενο που παράγεται εξ ολοκλήρου από συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Ο Ηλίας Φιλίππου μίλησε ανοιχτά για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η ανεξέλεγκτη χρήση της ΤΝ στα έσοδα των δημιουργών, επισημαίνοντας ότι η χρήση έργων χωρίς άδεια και αμοιβή απειλεί άμεσα τη δυνατότητα χιλιάδων επαγγελματιών να ζουν από τη δουλειά τους.

Από την πλευρά του, ο Φοίβος έθεσε το ζήτημα της διαφάνειας προς το κοινό, υποστηρίζοντας ότι τα έργα που παράγονται αποκλειστικά με τεχνητή νοημοσύνη θα πρέπει να φέρουν σαφή σήμανση ή ψηφιακό υδατογράφημα. Παράλληλα, τόνισε πως είναι αναγκαίο να θεσπιστεί, μέσω νόμου, ποσοστό αμοιβής υπέρ των δημιουργών από τα έσοδα που παράγονται από τραγούδια AI.

Πολιτιστική πολυμορφία και ελληνική μουσική ταυτότητα

Στη σημασία της προστασίας της ελληνικής άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς στάθηκε ο Θανάσης Πολυκανδριώτης, ο οποίος μίλησε για την ανάγκη ισότιμης και διαφανούς ψηφιακής διανομής του ελληνικού έργου. Όπως σημείωσε, ρεπερτόρια όπως το ρεμπέτικο, τα παραδοσιακά και τα λαϊκά τραγούδια δεν αποτελούν απλώς μουσικά είδη, αλλά φορείς μνήμης, ιστορίας και ταυτότητας, που οφείλουν να έχουν ορατότητα και θέση στα διεθνή ψηφιακά κανάλια.

Νέα επιχειρηματικά μοντέλα και δοκιμασία του πνευματικού δικαιώματος

Τη συζήτηση πλαισίωσε η παρέμβαση της καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας (Athens UNIC), Ειρήνης Σταματούδη, η οποία ανέλυσε τις καταιγιστικές αλλαγές που φέρνουν τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα στην αγορά περιεχομένου. Όπως επισήμανε, οι πλατφόρμες αποκτούν κεντρικό ρόλο στη διανομή και στον πλούτο που παράγεται, καθιστώντας αναγκαία μια δικαιότερη ανακατανομή προς όφελος των δημιουργών. Παράλληλα, η τεχνητή νοημοσύνη θέτει σύνθετα ζητήματα τόσο στη φάση εκπαίδευσης των συστημάτων όσο και στη χρήση των παραγόμενων αποτελεσμάτων, δοκιμάζοντας το πνευματικό δικαίωμα σε όλο του το εύρος.

Η συζήτηση που άνοιξε στην εκδήλωση της AUTODIA ανέδειξε ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν αποτελεί απλώς ένα τεχνολογικό εργαλείο, αλλά μια βαθιά τομή για τη μουσική δημιουργία. Το ζητούμενο, όπως συμφώνησαν δημιουργοί και ειδικοί, είναι ένα σαφές, δίκαιο και σύγχρονο πλαίσιο που θα διασφαλίζει ότι η καινοτομία θα προχωρά χωρίς να υπονομεύει τον άνθρωπο πίσω από το έργο.