Δύο αντιικά χάπια (το molnupiravir της Merck και η ρεμδεσιβίρη), καθώς και ένα νέο ενδοφλέβιο αντιικό φάρμακο (το PF-07304814 της Pfizer που δρα παρόμοια με το νέο αντιικό χάπι της, το Paxlovid) είναι αποτελεσματικά κατά της παραλλαγής Όμικρον του κορονοϊού, σύμφωνα με μια νέα εργαστηριακή έρευνα επιστημόνων στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία.
Δεν ισχύει όμως το ίδιο με τα μονοκλωνικά αντισώματα, που είναι πολύ λιγότερο αποτελεσματικά κατά της Όμικρον σε σχέση με προηγούμενες παραλλαγές του κορονοϊού, με πολλά από αυτά να χάνουν τελείως την ικανότητα εξουδετέρωσης του ιού, σύμφωνα με τη νέα μελέτη, κάτι που είχαν δείξει και άλλες έρευνες. Τα νέα ευρήματα δείχνουν ότι πρέπει να δημιουργηθούν νέα μονοκλωνικά αντισώματα ειδικά κατά της Όμικρον, όμως η διαδικασία θα απαιτήσει πολλούς μήνες, οπότε είναι αμφίβολο κατά πόσο θα βοηθήσει τελικά κάτι τέτοιο στην πράξη, όσον τουλάχιστον αφορά το τρέχον πανδημικό κύμα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον διακεκριμένο ιολόγο Γιοσιχίρο Καβαόκα των πανεπιστημίων Ουισκόνσιν-Μάντισον και Τόκιο, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό «New England Journal of Medicine», δήλωσαν ότι εφόσον, πέρα από τα εργαστηριακά τεστ, η ικανότητα των αντιικών χαπιών κατά της Όμικρον επιβεβαιωθεί και σε ασθενείς, θα πρόκειται για ευχάριστο νέο. Οι υγειονομικές αρχές σε πολλές χώρες ευελπιστούν ότι τα αντιικά χάπια θα χρησιμοποιηθούν ευρέως ως θεραπεία της Covid-19, μειώνοντας τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και κατά συνέπεια τον κίνδυνο νοσηλείας, κάτι που θα αποφορτίσει τα πιεσμένα συστήματα υγείας. Προς το παρόν πάντως η προσφορά των χαπιών είναι περιορισμένη.
«Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι έχουμε αντίμετρα κατά της Όμικρον. Αυτό είναι καλό νέο. Όμως πρόκειται για εργαστηριακές μελέτες. Κατά πόσο αυτό θα “μεταφραστεί” και στους ανθρώπους, δεν το ξέρουμε ακόμη», δήλωσε ο δρ Καβαόκα.
Όλα τα διαθέσιμα χάπια και τα μονοκλωνικά αντισώματα είχαν σχεδιαστεί και δοκιμαστεί πριν την εμφάνιση της Όμικρον, η οποία διαφέρει σημαντικά από τις προηγούμενες παραλλαγές από άποψη μεταλλάξεων, με συνέπεια οι επιστήμονες να έχουν εκφράσει ανησυχίες κατά πόσο στην περίπτωση της νέας παραλλαγής τα νέα φάρμακα είναι αναποτελεσματικά. Τελικά, φαίνεται πως αυτό ισχύει μόνο για τα αντισώματα, αλλά τα αντιικά χάπια συνεχίζουν να είναι αποτελεσματικά.
Αυτό ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο, επειδή η Όμικρον έχει δεκάδες διαφορετικές μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδα με την οποία ο κορονοϊός εισδύει στα κύτταρα και τα μολύνει και την οποία έχουν σχεδιαστεί να στοχεύουν τα μονοκλωνικά αντισώματα. Οι όποιες μείζονες αλλαγές στην ακίδα αυτή, όπως έχει συμβεί στην Όμικρον, αναπόφευκτα καθιστούν από δύσκολο έως αδύνατο να προσδεθούν τα μονοκλωνικά αντισώματα σε αυτήν. Από την άλλη, τα αντιικά χάπια στοχεύουν όχι στην πρωτεΐνη ακίδα, αλλά στον μοριακό μηχανισμό που ο ιός χρησιμοποιεί για να δημιουργήσει αντίγραφα του εαυτού του μέσα στα ανθρώπινα κύτταρα. Η Όμικρον έχει λίγες αλλαγές σε αυτόν τον βιολογικό μηχανισμό, με αποτέλεσμα τα αντιικά χάπια να διατηρούν την ικανότητα να τον μπλοκάρουν.
Το φάρμακο PF-07304814 της Pfizer δεν λαμβάνεται από το στόμα όπως το Paxlovid, αλλά χορηγείται ενδοφλέβια. Όμως και τα δύο «στοχεύουν» στον ίδιο βιολογικό μηχανισμό του κορονοϊού. Το ενδοφλέβιο φάρμακο βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε φάση κλινικών δοκιμών.
Από τα μονοκλωνικά αντισώματα που δοκιμάστηκαν, μόνο το sotrovimab της GlaxoSmithKline και το Evusheld της AstraZeneca βρέθηκαν να διατηρούν κάποια εξουδετερωτική ικανότητα κατά της Όμικρον, αλλά σε δοσολογίες τρεις έως 100 φορές μεγαλύτερες σε σύγκριση με τις αναγκαίες σε προηγούμενες παραλλαγές του ιού. Τα μονοκλωνικά αντισώματα των Lilly και Regeneron αποδείχτηκαν πλήρως αναποτελεσματικά κατά της Όμικρον στην κοινή δοσολογία τους.