Ασφυξία
Ειδικά τα στεγαστικά δάνεια που συνήθως αφορούν μεγάλα ποσά και έχουν μεγάλες περιόδους αποπληρωμής, η αύξηση της μηνιαίας δόσης έχει φέρει πολλά νοικοκυριά στα όριά τους. Για ένα μέσο στεγαστικό των 100.000 ευρώ, διάρκεια αποπληρωμής τα 20 έτη και κυμαινόμενο επιτόκιο, η δόση έχει αυξηθεί κατά 160 ευρώ, στα 720 ευρώ τον Μάρτιο, από 560 ευρώ τον Ιούνιο του 2022. Ο κίνδυνος για ένα νέο κύμα «κόκκινων» δανείων είναι ορατός και οι τράπεζες επεξεργάζονται σχέδιο αποτροπής του.
Ειδικότερα, ο σχεδιασμός των τραπεζών φαίνεται να περιλαμβάνει πλαφόν στο επιτόκιο του Euribor τριών μηνών, από το οποίο βγαίνει το τελικό επιτόκιο για τα περισσότερα στεγαστικά δάνεια. Το όριο φαίνεται να μπαίνει στο 2,85%, δηλαδή εκεί που έφτασε στο τέλος Μαρτίου, και να ισχύσει για ένα έτος. Οι τράπεζες έχουν εντοπίσει το πρόβλημα ειδικά στα στεγαστικά δάνεια και εκεί θα γίνει η εφαρμογή του πλαφόν, τουλάχιστον σε πρώτο στάδιο. Οι δανειολήπτες δεν θα δουν τη δόση τους να αυξάνεται από τις επόμενες αυξήσεις επιτοκίων της ΕΚΤ, καθώς το επιπλέον κόστος από το ακριβότερο Euribor θα το απορροφήσουν οι τράπεζες. Το κόστος μπορεί να φτάσει έως και 10 εκατ. ευρώ ανά 1 δισ. ευρώ οφειλών, αλλά ο τελικός υπολογισμός μπορεί να γίνει μόνο αφού οριστικοποιηθεί σε ποια και πόσα δάνεια θα εφαρμοστεί το πλαφόν. Με τις συζητήσεις να βρίσκονται σε εξέλιξη, κάποιες ομάδες μεγάλων δανειοληπτών ενδέχεται να εξαιρεθούν.
Οι δόσεις
Το Euribor μαζί με το περιθώριο της τράπεζας και την εισφορά του Ν. 128/75 είναι που διαμορφώνουν τη δόση σε ένα δάνειο. Τα επιτόκια μηνός και τριμήνου που αφορούν στα περισσότερα στεγαστικά με κυμαινόμενο έχουν εκτιναχθεί σχεδόν 3% πάνω από ό,τι στις αρχές του 2022. Πολλοί που έλαβαν πριν ένα χρόνο το δάνειό τους είχαν πολύ διαφορετικά δεδομένα. Με μηδενικό Euribor και επιτόκιο 2,5%, η δόση ήταν 535,77 ευρώ, όμως ήδη με το Euribor να τρέχει προς το 3%, η δόση έχει σκαρφαλώσει στα 694,68 ευρώ, που σημαίνει επιβάρυνση 158,91 ευρώ κάθε μήνα ή 1.906,92 ευρώ κάθε χρόνο. Για το ίδιο δάνειο, αν η αποπληρωμή ήταν σε 30 έτη, η αρχική δόση με μηδενικό Euribor ήταν κοντά στα 401,39 ευρώ, όμως τώρα προσεγγίζει τα 575,34 ευρώ, δηλαδή μία αύξηση της τάξης 173,95 ευρώ το μήνα ή 2.087,4 ευρώ το χρόνο. Η παρέμβαση έρχεται τώρα για να αποφύγουμε τα χειρότερα, καθώς αν το Euribor τριμήνου φτάσει το 3,5%, τότε για το δάνειο με αποπληρωμή τα 20 έτη η δόση θα φτάσει τα 723,37 ευρώ και η μηνιαία επιβάρυνση τα 187,6 ευρώ. Για την αποπληρωμή σε 30 έτη, η δόση θα φτάσει τα 607,29 ευρώ και η επιβάρυνση τα 205,9 ευρώ. Αυτό είναι το επιπλέον κόστος που αναμένεται με την υλοποίηση του σχεδίου τους να απορροφήσουν οι τράπεζες. Ο στόχος κυβέρνησης και τραπεζών είναι η προστασία περίπου 70.000 δανειοληπτών.
Επιδοτήσεις
Πρόκειται για ακόμα ένα εργαλείο σταθερότητας του συστήματος και προστασίας των δανειοληπτών, μετά την ανακοίνωση της διεύρυνσης κατά 30% των κριτηρίων ευαλωτότητας για τους επιλέξιμους δανειολήπτες που θα επιδοτηθούν από τις τράπεζες για την αύξηση των επιτοκίων. Με τις νέες αλλαγές, τα εισοδηματικά κριτήρια αυξάνονται με ανώτερο όριο τις 27.300 ευρώ ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού, από 21.000 ευρώ που ισχύει σήμερα, ενώ τα περιουσιακά ανεβαίνουν στις 234.000 ευρώ, από 180.000 ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό, περίπου 45.000 δανειολήπτες θα εντάσσονται στο πρόγραμμα ως οικονομικά ευάλωτοι και θα μπορέσουν να επιδοτηθούν για να αντιμετωπίσουν την αύξηση των μηνιαίων δόσεων των δανείων τους εξαιτίας της ανόδου των επιτοκίων. Η επιδότηση θα φτάνει το 50% της αύξησης της μηνιαίας δόσης.
| Σε ανοδική τροχιά | |||
| Επιτόκιο | 04.04.2023 | 02.01.2023 | 01.07.2022 |
| Euribor 1 μήνα | 2.899% | 1.883% | -0,506% |
| Euribor 3 μηνών | 3.052% | 2.162% | -0,176% |
| Αύξηση της δόσης* | |||
| Euribor | Επιτόκιο | Δόση (μηνιαία) | Επιβάρυνση (μηνιαία) |
| 0% | 2,5% | 535,77€ | 0 |
| 2,5% | 5% | 666,6€ | +130,83€ |
| 3% | 5,5% | 694,68€ | +158,91€ |
| 3,5% | 6% | 723,37€ | +187,6€ |
| 4% | 6,5% | 752,65€ | +216,89€ |
| 4,5% | 7% | 782.52€ | +246,75€ |
| * Παράδειγμα για στεγαστικό δάνειο 100.000 ευρώ με διάρκεια 20 έτη | |||