«Στέγαση: Ένα δικαίωμα για όλους», «δικαίωμα ή προνόμιο» διάβαζε κανείς σε πανό που κρατούσαν διαδηλωτές στην κινητοποίηση αυτή.
«Ζω με τον φόβο ότι ο σπιτονοικοκύρης μου ανά πάσα ώρα και στιγμή θα μου ζητήσει μια αύξηση της τιμής του ενοικίου μου», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο η Άνα Ρέις ντα Σίλβα, μια 32χρονη δικηγόρος που ζει στη Λισαβόνα τα τελευταία δέκα χρόνια.
Η Πορτογαλία είναι μια από τις φτωχότερες χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία, πάνω από το 50% των εργαζομένων είχε μηνιαίο εισόδημα κάτω από 1.000 ευρώ πέρυσι. Ο μηνιαίος κατώτατος μισθός ανέρχεται στα 760 ευρώ.
«Οι τιμές των ενοικίων πρέπει να παραμείνουν προσιτές», τόνισε ο Μαρτίνο Φαϊας Περέιρα, ένας 72χρονος συνταξιούχος που ζει σε κοινωνικές κατοικίες στην πορτογαλική πρωτεύουσα. Ο ίδιος εξέφρασε την ανησυχία του για την κατακόρυφη άνοδο των τιμών ενοικίασης κατοικιών τα τελευταία χρόνια.
Οι διαδηλωτές καλούσαν υπέρ «του δικαιώματος στη στέγαση για όλους, ένα δικαίωμα κατοχυρωμένο στο Σύνταγμα», καθώς οικογένειες βρίσκεται αντιμέτωπες με αυξανόμενες τιμές, όπως ανέφερε το κίνημα «από πόρτα σε πόρτα» που κάλεσε σε αυτή την ημέρα κινητοποίησης μαζί με άλλους συλλόγους.
Σύμφωνα με την Eurostat, το κόστος αγοράς κατοικίας στην Πορτογαλία έχει εκτιναχθεί κατά περισσότερο από 75% στο χρονικό διάστημα μεταξύ 2010 και 2022, ενώ οι τιμές των ενοικίων έχουν αυξηθεί κατά περίπου 25%.
Οι τιμές των ενοικίων στη Λισαβόνα, μια πόλη τουριστικός πόλος έλξης, έχουν εκτοξευθεί κατά 65% από το 2015 και οι τιμές πώλησης ακινήτων έχουν εκτοξευθεί κατά 137% την ίδια περίοδο, σύμφωνα με στοιχεία της Confidencial Imobiliario. Οι τιμές ενοικίων αυξήθηκαν κατά 37% μόνο πέρυσι, περισσότερο από ό,τι στη Βαρκελώνη ή το Παρίσι, σύμφωνα με μια άλλη εταιρεία που συγκεντρώνει στοιχεία στον κλάδο των ακινήτων, την Casafari.
Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δύσκολη για τους νέους. Η μέση τιμή ενοικίου για ένα διαμέρισμα με ένα υπνοδωμάτιο στη Λισαβόνα φτάνει περίπου σε 1.350 ευρώ, σύμφωνα με μελέτη της Imovirtual.
Συμμετέχοντας στη σημερινή διαδήλωση ο 35χρονος εικονογράφος Ντιόγκο Γκέρα είπε ότι ακούει καθημερινά ιστορίες ανθρώπων που πασχίζουν να αποκτήσουν πρόσβαση σε στέγαση. «Υπάρχουν άνθρωποι που εργάζονται και είναι άστεγοι, άνθρωποι που τους γίνεται έξωση, επειδή τα σπίτια τους μετατρέπονται σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης (για τουρίστες)», τόνισε.
Οι χαμηλοί μισθοί και τα υψηλά ενοίκια καθιστούν τη Λισαβόνα την τρίτη λιγότερο βιώσιμη πόλη στον κόσμο για να ζει κανείς, σύμφωνα με μελέτη του CIA Landlords. Ο τρέχων ρυθμός πληθωρισμού 8,2% της Πορτογαλίας έχει επιδεινώσει το πρόβλημα.
«Με τον μισθό μου, που είναι υψηλότερος από τον μέσο μισθό στη Λισαβόνα, δεν μπορώ να νοικιάσω ένα διαμέρισμα γιατί είναι πολύ ακριβό», δήλωσε ο Νούνσιο Ρέντσι, διευθυντής πωλήσεων από την Ιταλία που ζει στην πορτογαλική πρωτεύουσα.
Για την αντιμετώπιση της κρίσης του κόστους στέγασης και των αυξανόμενων τιμών των ακινήτων, η κυβέρνηση ενέκρινε την Πέμπτη ένα σχέδιο που στοχεύει στην αύξηση του αριθμού των διαθέσιμων κατοικιών σε μια χώρα που έχει περίπου 730.000 κενές ή ερειπωμένες κατοικίες.
Ένα από τα βασικά μέτρα του κυβερνητικού σχεδίου είναι η κατάργηση του προγράμματος χορήγησης “χρυσής βίζας”, των αδειών παραμονής που χορηγούνται σε πλούσιους ξένους επενδυτές. Στόχος του τερματισμού του προγράμματος αυτού είναι ο περιορισμός της κερδοσκοπίας στον τομέα των ακινήτων.
Επίσης προβλέπεται η απαγόρευση έκδοσης νέων αδειών για ακίνητα προς βραχυχρόνια μίσθωση στην πλατφόρμα Airbnb. Ωστόσο, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι τα μέτρα αυτά δεν επαρκούν για να μειωθούν οι τιμές σε κοντινό μέλλον.
Το σχέδιο της κυβέρνησης περιλαμβάνει επίσης φορολογικά πλεονεκτήματα σε ιδιοκτήτες που θα θέσουν εποχικά ενοίκια σε εποχιακές εκμισθώσεις, ευνοϊκότερη φορολογία στην αγορά εκμισθώσεων, να τεθούν προς διάθεση διαμερίσματα που είναι άδεια για περισσότερα από δύο χρόνια σε μεγάλες πόλεις.
Παράλληλα η σοσιαλιστική κυβέρνηση λαμβάνει μέτρα βοήθειας σε οικογένειες για να αντιμετωπίσουν τις αυξανόμενες τιμές ενοικίων και τις μηνιαίες πληρωμές στεγαστικών δανείων.
«Υπάρχει μια τεράστια στεγαστική κρίση σήμερα», δήλωσε η Ρίτα Σίλβα, από την οργάνωση υπέρ του δικαιώματος στη στέγαση Habita, συμμετέχοντας στη διαδήλωση της Λισαβόνας. «Πρόκειται για μια κατάσταση κοινωνικής έκτακτης ανάγκης, είπε. Η κυβέρνηση θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα στην κοινωνική στέγαση, η οποία θα «προσφέρει ενοίκια ανάλογα με το οικογενειακό εισόδημα», τόνισε, προσθέτοντας τη φωνή σε πολλές άλλες που επικρίνουν το σχέδιο της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της κατάστασης.