Ο κ. Καραμανλής ξεκίνησε με αναφορά στις υποχρεώσεις που έχει ο καθένας:
Η πρώτη είναι να πούμε όλη την αλήθεια. Να δούμε με ειλικρίνεια όλα τα λάθη και να μην επαναληφθούν ποτέ. Οι περιστάσεις δεν επιτρέπουν να μιλάμε χωρίς τεκμηρίωση και να κάνουμε επιλογή εγγράφων. Οφείλουμε να αναφερθούμε στα γεγονότα.
Όπως γνωρίζετε είναι η πρώτη τοποθέτηση μετά την παραίτηση από τη θέση του υπουργού. Την ώρα του πένθους οφείλουμε σεβασμό και σιωπή. Γι’ αυτό και σιώπησα, υποχρέωσή μου να τοποθετηθώ πρώτα εδώ. Λίγοι μίλησαν με νηφαλιότητα, οι περισσότεροι ενέδωσαν στη δημαγωγία και την πολιτική σκοπιμότητα. Να ξεκαθαρίσω, ότι λίγες ώρες μετά παραιτήθηκα γιατί στον τομέα μου συνέβη μια ανείπωτη τραγωδία. Παραιτήθηκα ενάντια στην πεπατημένη να τίθενται σε διαθεσιμότητα ή να ζητούνται παραιτήσεις υφισταμένων. Η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης θα μείνει κενό γράμμα, αν δεν διερευνηθούν τα λάθη και οι παραλείψεις σε όλο τους το εύρος. Το οφείλουμε στη μνήμη αυτών που χάθηκαν. Θέλω να συμβάλω στο χρέος να φανεί η αλήθεια.
-Ας εξετάσουμε τη σύμφαση 717. Αν είχε ολοκληρωθεί η λειτουργία του δικτύου θα ήταν ασφαλέστερη. Παραλάβαμε το έργο βαλτωμένο, από το 18% το πήγαμε στο 70%. Παραθέτω πρωτόκολλα και τον 33ο αρνητικό λογαριασμό που δείχνει ότι παραδόθηκε μόνο το 18% και όχι το 67%.
-Διακοπή από τον ΣΥΡΙΖΑ- Ο κ. Κατρούγκαλος ζητά τα έγγραφα που κατέθεσε ο κ. Καραμανλής.
Καραμανλής: Η προηγούμενη κυβέρνηση παρέδωσε λειτουργικά μόνο το 18% της σύμβασης 717. Αντικείμενο της σύμβασης που υπεγράφη ήταν η σηματοδότηση 52 σταθμών και σε 3 σταθμούς τηλεδιοίκηση. Η σύμβαση ξεκίνησε να υλοποιείται, τρεις μήνες μετά γίνονται εκλογές και αλλάζει η κυβέρνηση. Σύντομα προκύπτει η ανάγκη συμπληρωματικής σύμβασης. Πέρασαν όμως, 3 χρόνια προκειμένου να φτάσουμε στη σύνταξη της συμπληρωματικής σύμβασης. Εισήχθη προς έλεγχο και εγκρίθηκε το 2018, ούτε τότε το έργο ξεκίνησε.
Ο κ. Καραμανλής περιέγραψε ακολούθως τι συνέβη μεταξύ 2017 και 2019, λέγοντας ότι η εκτέλεση του έργου ήταν μηδενική. Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρονται σε ποσοστό εκτέλεσης 68%- σήμερα ο κ. Σπίρτζης το ανέβασε στο 77%- προφανώς εννοούν την κάλυψη χρηματοδοτικών αναγκών.
-Τι κάνουμε; ψηφίζουμε και φέρνουμε νόμο που αναμορφώνει το πλαίσιο για ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ και φέρνουμε ενιαία διαδικασία, τη διαδικασία μελέτης- κατασκευής.
-Το φθινόπωρο του 2019 το πρώτο μας μέλημα ήταν να επανεκκινήσουμε το έργο. Ενσωματώθηκαν στο τελικό σχέδιο της σύμβασης, έγινε έλεγχος από το ΤΕΕ, από την Αρχή Διαφάνειας, επιλύθηκαν προβλήματα επανορθωτικών μέτρων, όλα εν μέσω δυσκολιών, όχι μόνο γιατί ήταν παρατημένη η σύμβαση από το 2017, αλλά γιατί αντιμετωπίζαμε και συνέπειες πανδημίας. Το 2021 υπογράφεται η συμπληρωματική σύμβαση και επανεκκινεί το έργο. Από το 2017- 2019 δεν έγινε απολύτως τίποτα, από το 2021 φτάσαμε στο 70% της πιστοποίησης. Μεταξύ των σταθμών με τηλεδιοίκηση περιλαμβάνεται και ο σταθμός της Λάρισας.
-Παραδόθηκε το Νοέμβριο του 2022, όπως προκύπτει από το μόνο έγγραφο που το αποδεικνύει, το πρωτόκολλο διοικητικής παραλαβής που θα καταθέσω. Από τον Δεκέμβριο οι σταθμάρχες πρέπει υποχρεωτικά να χαράσσουν ηλεκτρονικά πορεία στο σύστημα τηλεδιοίκησης.
-Στο σταθμό Λάρισας λένε ότι δεν υπήρχε σύστημα τηλεδιοίκησης: δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα, διαθέτει και χρησιμοποιήθηκε έως τις 22.12 το βράδυ πριν από την τραγωδία. Θα σας δείξω μια φωτογραφία, πως ηταν ο σταθμός της Λάρισας το 2019 και πως σήμερα. Ο σταθμός της Λάρισας τότε δεν ήταν καν λειτουργικός με το σύστημα της τηλεδιοίκησης.
-Σύμφωνα με το ανακριτικό υλικό που έχουμε δει το σύστημα λειτουργούσε, ο σταθμάρχης και μπορούσε και έπρεπε να χαράξει τη διαδρομή ηλεκτρονικά, όπως και οι άλλοι. Δεν το έκανε και ξέχασε σε λάθος θέση ένα από τα κλειδιά. Επί 12 λεπτά μπορούσε να δει ότι το τρένο ήταν σε λάθος πορεία. Ούτε αυτό το είδε
-Ούτε αν είχε ολοκληρωθεί το ETCS θα είχε αποφευχθεί με βεβαιότητα η τραγωδία. Ο σταθμάρχης παρέκαμψε τα μέσα ασφαλείας, εγκατέλειψε την τηλεδιοίκηση, έδωσε εντολή παράκαμψης του κόκκινου σηματοδότητη, όλα θα τα ανενεργοποιούσε η εντολή του σταθμάρχη.
(διακοπές από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ και τον Χρήστο Σπίρτζη)
Καραμανλής: Το ETCS δεν είναι ευρείας χρήσης, μόνο δύο χώρες στην ΕΕ το έχουν, το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία. Οταν ολοκληρωθούν οι εργασίες στην Ελλάδα θα είμαστε από τις ελάχιστες στην ΕΕ. Η σχετική σύμβαση υπεγράφη το 2007, μηδενική εξέλιξη του έργου έως το 2020. Από το 2020 παραδόθηκαν 21 σταθμοί.
-Ισχυρίζονται ότι αν είχαμε ραδιοκάλυψη GSMR θα μπορούσαμε να προλάβουμε το κακό. Δεν λένε ότι από το σύστημα έλειπε η απαραίτητη αξιολόγηση και πιστοποίηση, έγιναν την τελευταία τριετία.
-Ισχυρίζονται ότι έως το 2019 υπήρχε ένας πύργος ελέγχου, που θα απέτρεπε το δυστύχημα. Υποθέτω ότι εννούν το άτυπο κέντρο της οδού Καρόλου. Λειτουργεί και σήμερα, αλλά χωρίς εκπροσώπους της Hellenic Train που είναι ιδιωτική εταιρεία. Αυτό που ονομάζουν δευτεροβάθμιο κέντρο ελέγχου δεν ήταν τίποτα περισσότερο παρά ένα κέντρο παρακολούθησης των δρομολογίων.
-Λένε ότι έως το 2019 υπήρχε και δεύτερος σταθμάρχης σε κάθε σταθμό. Ουδέν αναληθέστερο. Καταθέτω στα πρακτικά βάρδιες με έναν σταθμάρχη. Με βάση τα όσα αναληθώς προβάλλονται ότι δήθεν δεν υπήρχαν δικλίδες ασφαλείς, λέω υπήρχαν, αλλά δεν λειτούργησαν και γι’ αυτό ενισχύονται. Οι άλλοι δύο σταθμάρχες έπρεπε να είναι στη θέση τους, αλλά δεν ήταν. Δικλίδα ήταν το πρωτόκολλο για τις αναγγελίες, που ούτε αυτά ακολουθήθηκαν. Επί 12 λεπτά μπορούσε να δει τη λαμθασμένη πορεία ο σταμάρχης, ούτε αυτό το είδε. Οφείλουμε να πούμε την αλήθεια.
-Αναφέρθηκαν μερικοί σε δήθεν υποχρηματοδότηση του ΟΣΕ. Η αλήθεια είναι άλλη. Ο ΟΣΕ ελάμβανε σταθερά 45 εκατ. Από το 2020 αυξήθηκε και έφτασε το 2023 στα 75 εκατ. ευρώ. Προβλέφθηκαν κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης. Λένε ότι εμείς ευθυνόμαστε για την υποστελέχωση του ΟΣΕ και οι σταθμάρχες μειώνονταν. Η πορεία αυτή ανακόπηκε από το 2022. Εμείς προχωρήσαμε με διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ. Ξέρουμε ότι οι διαδικασίες είναι αδιάβλητες, αλλά και χρονοβόρες.
-Ας συμφωνήσουμε στα γεγονότα: θα μιλήσω με στοιχεία και για τη σύμβαση με τη Hellenic Train. Το 2017 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αποφασίζει να διαγράψει χρέη προς το Δημόσιο, του ΟΣΕ και να πουλήσει την ΤΡΑΙΝΟΣΕ έναντι 45 εκατ. ευρώ. Υποχρεώνουμε την εταιρεία να πληρώνει. Ειπώθηκαν πολλά, αναγκαία, σας ενημέρωσα για τις αρμοδιότητες, τι έχει γίνει με τις συμβάσεις, τι δεν τηρήθηκε, τι κάναμε εμείς, τι συμβαίνει σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Όλοι οφείλουμε να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων. Ποτέ δεν κρύφτηκα, ποτέ δεν δίστασα να αναλάβω τις ευθύνες μου. Συζητάμε για φορείς του ελληνικού Δημοσίου με παθογένειες ετών. Η πραγματικότητα είναι ότι παθογένειες δεκαετιών χρειάζονται χρόνια για να εξαλειφθούν. Φέρω κι εγώ μερίδιο πολιτικής ευθύνης. Δεν συμφωνώ με όσους λένε ότι τα έκαναν όλα τέλεια. Αυτά είναι λογικές του χθες.
Δείτε live τη συνεδρίαση της Επιτροπής της Βουλής
Χρυσοχοΐδης: Η σύμβαση 717 κρίθηκε νόμιμη απο το Ελεγκτικό Συνέδριο το 2014
Η συνεδρίαση ξεκίνησε με την εισηγητική τοποθέτηση του κ. Μιχάλη Χρυσοχοϊδη ο οποίος τον Σεπτέμβριο του 2014 υπέγραψε ως υπουργός Υποδομών και Μεταφορών της κυβέρνησης Σαμαρά την σύμβαση 717 για την ανάταξη και αναβάθμιση των συστημάτων σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης του σιδηροδρομικού δικτύου.
Ο κ. Χρυσοχοϊδης τόνισε το έργο είχε κριθεί ως απόλυτης προτεραιότητας καθώς αφορούσε την ασφάλεια του σιδηροδρομικού δικτύου το οποίο χαρακτηριζόταν από συστήματα ξεπερασμένης τεχνολογίας ή εκτός λειτουργίας.
Ο πρώην υπουργός υπογράμμισε ότι η σύμβαση 717 έλαβε την έγκριση του Ελεγκτικού Συμβουλίου το καλοκαίρι του 2014 και ακολούθως, τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους η ΕΡΓΟΣΕ υπέγραψε την σύμβαση ορίζοντας ως χρόνο υλοποίησης του έργου τον Σεπτέμβριο του 2016.
«Η πρώτη δουλειά αναδόχου ήταν να κάνει λεπτομερή καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης του δικτύου και του εξοπλισμού. Το έργο ήταν απολύτως αναγκαίο διότι εν μέσω μνημονίων και κρίσης η Ελλάδα και η ΕΕ αποφάσισε να ολοκληρώσει την υποδομή στον βασικό άξονα από το Ρίο εως Προμαχώνα. Ορισμένα έργα σήμερα έχουν ολοκληρωθεί αλλά αναμένεται να παραδοθούν. Σημαντικός παράγοντας για όλα αυτά είναι η ασφάλεια δικτύου γι αυτό και το έργο σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης κρίθηκε αναγκαίο να υλοποιηθεί» τόνισε ο κ. Χρυσοχοΐδης.
Όπως εξήγησε «το έργο ονομάζεται ανάταξη και αναβάθμιση σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης και αντικατάσταση 70 αλλαγών τροχιάς σε εντοπισμένα σημεία του δικτύου Αθήνα – Προμαχώνας. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φθαρμένο σύστημα αποφασίστηκε να γίνει η ταχύτερη αντικατάσταση των βλαβών. Το έργο έπρεπε να εκτελεστεί το συντομότερο. Ανάταξη σημαίνει ότι έχουμε πολλά συστήματα σηματοδότησης που τοποθετήθηκαν σε διαφορετικά χρονικά σημεία με άλλη τεχνική λογική φθαρμένα και εκτός λειτουργίας και εμείς θέλουμε να κάνουμε ενιαίο εκσυγχρονισμό . Αναβάθμιση σημαίνει πιστοποίηση του συστήματος με σύγχρονες πρακτικές και κανονισμούς της ΕΕ. Τηλεδιοίκηση είναι η εξ αποστάσεως απεικόνιση και χειρισμός της κυκλοφορίας».
«Ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός και τον Ιανουάριο του 2015 ανέλαβε η νέα κυβέρνηση για να υλοποιήσει εντός του συμβατικού χρόνου, δυο χρόνια μετά, την σύμβαση αυτή μαζί με τα όσα εξέθεσα καταθέτω και το χρονολόγιο που περιλαμβάνει όλα τα γεγονότα που προανέφερα για να ωριμάσει το έργο εως την υπογραφή της σύμβασης» ανέφερε ο κ. Χρυσοχοϊδης κλείνοντας την αρχική του τοποθέτηση.
Σπίρτζης: Η λογική όλοι έχουν ευθύνη σημαίνει ότι κανείς δεν θα έχει στο τέλος την ευθύνη
Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο υπουργός Μεταφορών και Υποδομών επί ΣΥΡΙΖΑ Χρήστος Σπίρτζης ζητώντας να υπάρξει συνεδρίαση για τη σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη
Ο κ. Σπίρτζης έκανε λόγο για μεθόδευση να διαχυθούν οι ευθύνες για τη σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη.
«Δεν είμαστε όλοι ίδιοι, μια δική μου αμέλεια, ένα δικό μου λάθος δεν θα το πάρει ο κ. Χρυσοχοΐδης, είναι δικό μου. Η λογική όλοι έχουν ευθύνη σημαίνει ότι κανείς δεν θα έχει στο τέλος την ευθύνη».
«Υπάρχουν πολιτικές ευθύνες, συνολικές πολιτικές που έχουν οδηγήσει όχι μόνο τον σιδηρόδρομο αλλά όλη την Ευρώπη σε μια κακή πορεία, υπάρχουν παθογένειες στη χώρα μας αλλά και ευθύνες για το δυστύχημα που είναι προσωποποιημένες» πρόσθεσε ο κ. Σπίρτζης.
Η συζήτηση επί της διαδικασίας
Η συζήτηση ξεκίνησε με διαδικαστικά θέματα από τους εκπροσώπους της αντιπολίτευσης οι οποίοι ζήτησαν να υπάρξουν κλητεύσεις και άλλων προσώπων για ακρόαση φορέων με τον πρόεδρό της, Αθανάσιο Μπούρα, να προτείνει αυτό να απασχολήσει την Επιτροπή στο τέλος της σημερινής συνεδρίασης.
Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Κατρούγκαλος, ανέφερε ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης είχαν ζητήσει η σημερινή συνεδρίαση να αφιερωθεί των αιτιών που οδήγησαν στο τραγικό δυστύχημα με την ακρόαση των τεσσάρων παριστάμενων υπουργών, αλλά και άλλων προσώπων. «Είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να αξιοποιήσουμε την παρουσία στην Επιτροπή των κυρίων Καραμανλή και Γεραπετρίτη για τη σύμβαση 717, αλλά και για τα όλα τα υπόλοιπα θέματα και εμείς θα το πράξουμε» πρόσθεσε ο εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ. Ζήτησε, δε, η επόμενη συνεδρίαση της Επιτροπής για την ακρόαση και άλλων προσώπων να γίνει εντός του μήνα και να μη χρειαστεί η πάροδος ενός μήνα για να συγκληθεί η Επιτροπή εκ νέου με τη διαδικασία της χρήσης του αιτήματος των 2/5 από τα κόμματα της Αντιπολίτευσης.
Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ, Χάρης Καστανίδης, υπενθύμισε ότι το κόμμα του είχε ζητήσει να κληθούν στην Επιτροπή και άλλα πρόσωπα και θεσμοί για να διερευνηθεί το σιδηροδρομικό δυστύχημα, όπως η ΡΑΣ, οι εκπρόσωποι εργαζομένων, διευθύνοντες και πρώην διοικητές του ΟΣΕ και της ΕΡΓΟΣΕ και της Hellenic Train. «Σωστά εκκλήθηκαν, εν αρχή αυτών των συνεδριάσεων είναι η ακρόαση των τεσσάρων πρώην Υπουργών αλλά δεν μπορεί να μην υπάρξουν και άλλες ακροάσεις. Πρόκειται για τεράστιο ζήτημα. Η σημερινή μας συνεδρίαση να θεωρηθεί η αρχή μιας συνεχιζόμενης διαδικασίας, προκειμένου μετά από λίγες ημέρες να έχουμε προσκλήσεις για νέες ακροάσεις για το θέμα σύμφωνα με τα αιτήματα που έχουν καταθέσει τα κόμματα» πρόσθεσε ο κ. Καστανίδης.
Ο βουλευτής του ΚΚΕ Χρήστος Κατσώτης, ανέφερε ότι «εμείς έχουμε ζητήσει να κληθούν όλοι οι υπουργοί Μεταφορών από το 2007 που άρχισε η απελευθέρωση των σιδηροδρομικών μεταφορών, όπως επίσης και οι διοικήσεις του ΟΣΕ από τότε της Hellenic Train και οι εκπρόσωποι των εργαζομένων».
Ο βουλευτής της Ελληνικής Λύσης Γιώργος Μυλωνάκης, συμφώνησε με την συνέχιση της διαδικασίας λέγοντας ότι θα πρέπει στην Επιτροπή να κληθούν και οι υφυπουργού Υποδομών , υπεύθυνοι για τους σιδηροδρόμους και οι γενικοί γραμματείς και όχι μόνο η συζήτηση να περιοριστεί στην σύμβαση 717 αλλά και στις υπόλοιπες συμβάσεις.
Η βουλευτής του ΜέΡΑ 25 Σοφία Σακοράφα ανέφερε ότι το κόμμα της πιστεύει ότι θα πρέπει να κληθούν οι αρμόδιοι υφυπουργοί του Υπουργείου Μεταφορών, την ΕΡΓΟΣΕ, την ΓΕΟΣΕ, η ΡΑΣ , οι εκπρόσωποι των σωματείων εργαζομένων.
Ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης ζήτησε να διεξαχθούν όσες συνεδριάσεις χρειάζονται και να μην ακολουθεί η διαδικασία των αιτημάτων της Αντιπολίτευσης (των 2/5) ώστε εντός του μήνα η Βουλή σε επίπεδο Επιτροπής να έχει ολοκληρώσει το έργο της πριν από την έκδοση του πορίσματος των Εμπειρογνωμόνων. «Θα πρέπει να μην μείνουμε στο στενός γράμμα του Κανονισμού της Βουλής ώστε το Κοινοβούλιο να ολοκληρώσει τις ακροάσεις του» πρόσθεσε ο Νίκος Βούτσης.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας Αθανάσιος Μπούρας, έκλεισε τον κύκλο των παρεμβάσεων επί της διαδικασίας λέγοντας ότι «μετά το πέρας της σημερινής συνεδρίασης θα επεξεργαστώ όλα όσα αναφέρθηκαν αλλά και τυχόν άλλα που μπορεί να προκύψουν. Καθώς σήμερα ξεκινάμε αυτή την διαδικασία με την σύμβαση 717. Και θα σας ενημερώσω σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής».