Επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας στον Καναδά ανακάλυψαν μια νέα ανατομική δομή που επιτρέπει σε ορισμένα είδη φάλαινας να τρέφονται χωρίς να πνίγονται από τις τεράστιες ποσότητες νερού που προσλαμβάνουν.
Η ικανότητα των φαλαινών να τρέφονται χωρίς να πνίγονται από το νερό που καταναλώνουν, πιθανόν προέρχεται από μια μεγάλη, βολβοειδής δομή που βρίσκεται στο πίσω μέρος του στόματος της γαλάζιας φάλαινας και της πτεροφάλαινας, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο «Current Biology». Οι ερευνητές, οι οποίοι ονόμασαν τη δομή αυτή «στοματικό πώμα», υποψιάζονται ότι υπάρχει και σε άλλες μεγάλες φάλαινες.
«Όταν ανοίξαμε το στόμα αυτής της φάλαινας, είδαμε ότι υπήρχε αυτό το τεράστιο κομμάτι ιστού στο πίσω μέρος του στόματος που έκλεινε εντελώς τη διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσει η τροφή για να φτάσει στον οισοφάγο και το στομάχι», εξηγεί η ζωολόγος και συν-συγγραφέας της μελέτης, Κέλσι Τζιλ.
Η βολβοειδής δομή πλάτους σχεδόν 20 εκατοστών αποτελούνταν από λίπος και μυς. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αποτελούσε μέρος του μαλακού ουρανίσκου ο οποίος κλείνει τον ρινικό αεραγωγό όταν καταπίνουμε την τροφή ώστε αυτή να μην μπαίνει στη μύτη. Όταν οι ερευνητές εξέτασαν τις μυϊκές ίνες του μαλακού ουρανίσκου, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο μόνος τρόπος με τον οποίο η δομή αυτή θα μπορούσε να μετακινηθεί για να περάσει η τροφή κατά την κατάποση, θα ήταν να μετατοπιστεί προς τα πίσω και προς τα πάνω, και με αυτόν τον τρόπο να μπλοκάρει την είσοδο στις ρινικές κοιλότητες.
«Αφού πρώτα προστατευτούν οι ρινικές κοιλότητες και οι ανώτεροι αεραγωγοί, μετά θα πρέπει να προστατευτούν και οι κατώτεροι αεραγωγοί, όπως οι πνεύμονες», εξηγεί η επιστήμονας. Η ίδια και οι συνεργάτες της εξέτασαν τον χόνδρο του λάρυγγα για να δουν πώς θα μπορούσε να κινηθεί κατά τη διάρκεια της κατάποσης. Διαπίστωσαν ότι ο χόνδρος στην κορυφή του λάρυγγα μπορεί να δημιουργήσει ένα «φράγμα» για να εμποδίζει την τυχαία είσοδο τροφής ή νερού στην αναπνευστική οδό.
Επιπλέον, ένας μυϊκός σάκος στο κάτω μέρος του λάρυγγα, γνωστός ως λαρυγγικός σάκος, μπορεί να δημιουργήσει ένα άλλο προστατευτικό «φράγμα» για να αποκλείσει την είσοδο στους πνεύμονες. Όταν οι φάλαινες καταδύονται για να τραφούν σε μεγαλύτερα βάθη, η πίεση σπρώχνει τον σάκο προς τα πάνω για να φράξει τον λάρυγγα.
Η ικανότητα κατάποσης τεράστιων ποσοτήτων θηράματος είναι ένας λόγος που οι φάλαινες έχουν καταφέρει να φτάσουν σε τόσο επικά μεγέθη.
«Όσο περισσότερα μαθαίνουμε για το πώς ανέπτυξαν αυτή την ικανότητα για να μπορούν να τρώνε τόσο πολύ και να είναι τόσο αποτελεσματικές ως τροφοσυλλέκτες, τόσο περισσότερα θα καταλαβαίνουμε για τις δυνατότητές τους και τον ρόλο τους στα θαλάσσια οικοσυστήματα», δήλωσε ο Άρι Φρίντελάντερ, ο οποίος μελετά τις συμπεριφορές διατροφής των φαλαινών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στη Σάντα Κρουζ, αλλά δεν συμμετείχε στην έρευνα.
Ωστόσο, η Τζόι Ράιντενμπεργκ, συγκριτική ανατόμος στην Ιατρική Σχολή Icahn στο Mount Sinai της Νέας Υόρκης, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα, λέει ότι έχει «σοβαρές επιφυλάξεις» για ορισμένα από τα στοιχεία που παρουσιάζονται στη μελέτη. Για παράδειγμα, αμφιβάλλει ότι το «στοματικό πώμα» θα μπορούσε να μετακινηθεί αρκετά ώστε να περάσει η τροφή κατά την κατάποση. Όπως έχει παρατηρηθεί σε άλλα ζώα, είναι πιο λογικό ο αέρας να ρέει πάνω από το λάρυγγα και τη μαλακή υπερώα, καθώς η τροφή ρέει γύρω από τα πλάγια. Αυτό θα επέτρεπε στις φάλαινες να αναπνέουν και να τρώνε ταυτόχρονα, εξηγεί.
Είναι πιθανό το λιπώδες εξόγκωμα που παρατήρησε η ομάδα στα κουφάρια των φαλαινών να προκλήθηκε στην πραγματικότητα από το βάρος του λάρυγγα που πίεζε προς τα κάτω επειδή η γλώσσα δεν ήταν πλέον εκεί για να την κρατήσει στη θέση της, προτείνει η Ράιντενμπεργκ. Ωστόσο, οι ερευνητές θα πρέπει να κοιτάξουν στο στόμα μιας ζωντανής φάλαινας για να το διαπιστώσουν αυτό με βεβαιότητα.
ΠΗΓΗ: Popular Science, NYT