Κατά τη χαρτογράφηση των ραδιοκυμάτων στο σύμπαν, οι αστρονόμοι «συνάντησαν» ένα ουράνιο αντικείμενο που απελευθερώνει γιγάντιες εκρήξεις ενέργειας – και δεν μοιάζει με τίποτα από όσα έχουν δει ποτέ στο παρελθόν.
Το περιστρεφόμενο διαστημικό αντικείμενο, που εντοπίστηκε τον Μάρτιο του 2018, εξέπεμπε ακτινοβολία τρεις φορές την ώρα. Σε αυτές τις στιγμές, γινόταν η φωτεινότερη πηγή ραδιοκυμάτων που μπορεί να δει κανείς από τη Γη, λειτουργώντας σαν ουράνιος φάρος.
Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι μπορεί να είναι απομεινάρι ενός άστρου που έσβησε, ή ενός πυκνού άστρου νετρονίων είτε ενός νεκρού άστρου λευκού νάνου, με ισχυρό μαγνητικό πεδίο – ή κάτι εντελώς διαφορετικό. Μια μελέτη σχετικά με την ανακάλυψη δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στο περιοδικό Nature.
«Το αντικείμενο αυτό εμφανιζόταν και εξαφανιζόταν κάθε λίγες ώρες κατά τη διάρκεια των παρατηρήσεών μας», δηλώνει η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Natasha Hurley-Walker, αστροφυσικός στον κόμβο του Διεθνούς Κέντρου Έρευνας Ραδιοαστρονομίας του Πανεπιστημίου Curtin. «Αυτό ήταν εντελώς απροσδόκητο. Ήταν κάπως τρομακτικό για έναν αστρονόμο επειδή δεν υπάρχει τίποτα γνωστό στον ουρανό που να το κάνει αυτό. Και είναι πραγματικά αρκετά κοντά σε εμάς – περίπου 4.000 έτη φωτός μακριά. Είναι στην γαλαξιακή μας αυλή». Ο διδακτορικός φοιτητής του Πανεπιστημίου Curtin Tyrone O’Doherty έκανε την ασυνήθιστη ανακάλυψη ενώ χρησιμοποιούσε το τηλεσκόπιο Murchison Widefield Array στη Δυτική Αυστραλία. «Είναι συναρπαστικό το γεγονός ότι η πηγή που εντόπισα πέρυσι αποδείχθηκε ότι είναι ένα τόσο περίεργο αντικείμενο», δήλωσε ο O’Doherty. «Το ευρύ οπτικό πεδίο και η εξαιρετική ευαισθησία του MWA είναι ιδανικά για την εξερεύνηση ολόκληρου του ουρανού και τον εντοπισμό του απρόσμενου».
Τι απομένει μετά το θάνατο ενός τεράστιου άστρου
Τα φωτεινά διαστημικά αντικείμενα που φαίνεται να ανάβουν και να σβήνουν είναι γνωστά ως μεταβατικά. «Όταν μελετάμε τους παροδικούς αστέρες, παρακολουθούμε τον θάνατο ενός τεράστιου αστέρα ή τη δραστηριότητα των υπολειμμάτων που αφήνει πίσω του», ανέφερε σε δήλωσή της η συν-συγγραφέας της μελέτης Gemma Anderson, αστροφυσικός του ICRAR-Curtin. «Αργά μεταβατικά φαινόμενα – όπως οι σουπερνόβα – μπορεί να εμφανιστούν κατά τη διάρκεια μερικών ημερών και να εξαφανιστούν μετά από μερικούς μήνες. Οι “γρήγοροι παροδικοί” — όπως ένας τύπος αστέρα νετρονίων που ονομάζεται πάλσαρ– αναβοσβήνουν και σβήνουν μέσα σε χιλιοστά του δευτερολέπτου ή δευτερόλεπτα».
Αυτό το νέο, απίστευτα φωτεινό αντικείμενο, ωστόσο, ανάβει μόνο για περίπου ένα λεπτό κάθε 18 λεπτά. Οι ερευνητές δήλωσαν ότι οι παρατηρήσεις τους μπορεί να ταιριάζουν με τον ορισμό ενός μαγνήτηρα εξαιρετικά μεγάλης περιόδου. Τα μαγνητάρια συνήθως αναβοσβήνουν ανά δευτερόλεπτο, αλλά αυτό το αντικείμενο χρειάζεται περισσότερο χρόνο.
«Είναι ένας τύπος αργά περιστρεφόμενου αστέρα νετρονίων που έχει προβλεφθεί θεωρητικά ότι υπάρχει», δήλωσε η Hurley-Walker. «Αλλά κανείς δεν περίμενε να ανιχνεύσει άμεσα ένα τέτοιο, επειδή δεν περιμέναμε να είναι τόσο φωτεινά. Με κάποιο τρόπο μετατρέπει τη μαγνητική ενέργεια σε ραδιοκύματα πολύ πιο αποτελεσματικά από οτιδήποτε έχουμε δει στο παρελθόν». Οι ερευνητές θα συνεχίσουν να παρακολουθούν το αντικείμενο για να δουν αν θα ξαναενεργοποιηθεί, ενώ στο μεταξύ αναζητούν στοιχεία για άλλα παρόμοια αντικείμενα.
«Aν εντοπιστούν και άλλα παρόμοια αντικείμενα θα μπορούν οι αστρονόμοι να γνωσίζουν αν αυτό ήταν ένα σπάνιο μεμονωμένο γεγονός ή ένας τεράστιος νέος πληθυσμός που δεν είχαμε παρατηρήσει ποτέ πριν», δήλωσε η Hurley-Walker.