Οι γονείς του ήταν εύποροι Έλληνες των μικρασιατικών παραλίων, όμως απεβίωσαν νωρίς. Ο ορφανός Νικόλαος αφιερώθηκε από νωρίς στο Χριστιανισμό και ταξίδεψε στα Ιεροσόλυμα να προσκυνήσει τον Τίμιο Σταυρό και τον Πανάγιο Τάφο. Χειροτονήθηκε ιερέας στη Λυκία και γρήγορα αναγορεύθηκε Αρχιεπίσκοπος.
Ως Αρχιεπίσκοπος, πήρε πρωτοβουλίες για την υποστήριξη των απόρων με την ίδρυση νοσοκομείων και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων. Σε μια εποχή που οι Χριστιανοί διώκονταν, ο Νικόλαος εξορίστηκε και υπέστη βασανιστήρια. Με την έλευση του Μεγάλου Κωνσταντίνου στο θρόνο, απελευθερώθηκαν οι Χριστιανοί και ο Νικόλαος επέστρεψε στη θέση του ως Αρχιεπίσκοπος.
Σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, θεράπευε νοσούντες και βοηθούσε τους φτωχούς. Το 325 μ.Χ. ο Άγιος Νικόλαος συμμετείχε στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο που έλαβε χώρα στη Νίκαια Βιθυνίας (στον Πόντο) και στράφηκε κατά του Αρείου. Λέγεται, μάλιστα, ότι ο Άγιος Νικόλαος χαστούκισε τον τελευταίο και για το λόγο αυτό φυλακίστηκε από το Μεγάλο Κωνσταντίνο.
Στις 6 Δεκεμβρίου του 343, ο Άγιος Νικόλαος απεβίωσε και ονομάστηκε «Μυροβλήτης», αφού τα λείψανά του ανάβλυζαν μύρο. Τα λείψανά του διατηρήθηκαν στη Λυκία μέχρι το 1087, όταν και μεταφέρθηκαν στη Βασιλική του Αγίου Νικολάου στο Μπάρι της Ιταλίας. Για το λόγο αυτό, ο Άγιος Νικόλαος ονομάζεται από την Καθολική Εκκλησία και «Νικόλαος του Μπάρι».
Γιατί είναι ο προστάτης των ναυτικών;
Καθώς πολλά θαύματά του είχαν σχέση με τη θάλασσα, ο Άγιος Νικόλαος θεωρείται προστάτης των κάθε λογής θαλασσοπόρων. Θεωρείται επίσης προστάτης του Βόλου, καθώς και της ομώνυμης πρωτεύουσας του Νομού Λασιθίου στην Κρήτη.
Άγιος Νικόλαος και Άγιος Βασίλης
Στη δυτική χριστιανική παράδοση, ο Άγιος Νικόλαος ταυτίζεται με τον Santa Claus, τον γνωστό σε εμάς Άγιο Βασίλη. Η σύνδεση αυτή προκύπτει από το φιλανθρωπικό έργο του Αγίου Νικολάου και τα δώρα που παρείχε σε φτωχούς και σε παιδιά.