Aegean Rebreath: Μεγάλη έρευνα για τα μικροπλαστικά σε ελληνικές παραλίες

Την πρώτη μεγάλη έρευνα για την ύπαρξη μικροπλαστικών στις παραλίες της Ελλάδας υλοποίησε η Aegean Rebreath, σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών-ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.

Για την πραγματοποίηση της έρευνας, ομάδα εθελοντών του οργανισμού Aegean Rebreath πραγματοποίησε δειγματοληψίες άμμου σε 20 παραλίες της Ελλάδας (Αττική, Ανάφη, Ζάκυνθο, Κέρκυρα, Κεφαλονιά, Σαντορίνη, Νίσυρο, Τήνο, Σύρο, Πάρο, Χανιά, Νάξο, Μεθώνη, Λευκάδα, Πήλιο, Άνδρο, Πάρο, Κέα). Τα πλαστικά τεμάχια μικρού μεγέθους που απομονώθηκαν με τη χρήση εξειδικευμένου εξοπλισμού, εστάλησαν στα εργαστήρια του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) όπου έγινε λεπτομερής καταμέτρηση, διαχωρισμός σε μεγέθη και φασματομετρικός χαρακτηρισμός των πολυμερών, με στόχο την καταγραφή των χαρακτηριστικών τους (σχήμα, είδος πολυμερούς).

Συνολικά συλλέχθηκαν 36 δείγματα από 20 παραλίες της Ελλάδας και το 100% των δειγμάτων περιείχε κομμάτια πλαστικού (δείτε το βίντεο). Στο σύνολο των παραλιών που μελετήθηκε καταγράφηκαν 3.778 κομμάτια/m2 μεγέθους μικρότερου των 2,5 cm. Βάσει των αποτελεσμάτων, προκύπτει ότι ο μορφολογικός τύπος που παρουσιάζει μεγαλύτερη αφθονία στο σύνολο των παραλιών είναι τα θραύσματα (fragments) με ποσοστό κατά μέσο όρο 55% και ακολουθούν τα αφρώδη σωματίδια – φελιζόλ (foams) με ποσοστό κατά μέσο όρο 28%. Παράλληλα, τα μίκρο (1-5 mm) και μέσο (5mm- 25mm) πλαστικά  στο σύνολο φαίνεται να κατανέμονται διαφορετικά στις παραλίες του Αιγαίου και του Ιονίου πελάγους, παρατήρηση που μπορεί να αποδοθεί στις διαφορετικές πηγές μικροπλαστικών.

Η ανάλυση των φασμάτων που παράχθηκε από τον εξειδικευμένο εξοπλισμό του ΕΛΚΕΘΕ, ανέδειξε το πολυαιθυλένιο (PE) ως το κυρίαρχο είδος πολυμερούς στο σύνολο των πλαστικών θραυσμάτων που αναλύθηκε με ποσοστό 68%. Εκτός από το πολυαιθελένιο εντοπίστηκαν και άλλα είδη πολυμερών σε χαμηλότερα ποσοστά: 28% πολυπροπυλένιο (PP), 3% θερμοπλαστικό ελαστομερές (TPE) και μόλις 1% πολυαιθυλένιο τερεφθαλικού (PET).

Σύμφωνα με εκτιμήσεις ερευνητών 4.8-12.7 εκατομμύρια τόνοι χρησιμοποιημένων πλαστικών καταλήγουν στη θάλασσα ως απορρίμματα κάθε χρόνο. Σύμφωνα με τα δεδομένα που διαθέτει η Aegean Rebreath  τα πλαστικά τεμάχια που συλλέγονται από τις παραλίες και τους βυθούς στην Ελλάδα αποτελούν το 78% των απορριμμάτων. Η διαπίστωση της ανθεκτικότητας του πλαστικού στη βιοαποδόμηση και η μακροχρόνια παραμονή του στη θάλασσα και στις ακτές χωρίς να αλλοιώνεται, σε συνδυασμό με τις όλο και μεγαλύτερες απορριπτόμενες ποσότητες πλαστικών, έχει ανησυχήσει την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα για τους κινδύνους που μπορούν να δημιουργήσουν τα πλαστικά στα θαλάσσια οικοσυστήματα. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι τα πλαστικά μικρού μεγέθους αποτελούν κύρια πηγή πολλαπλών κινδύνων για τους θαλάσσιους οργανισμούς. Έχει διαπιστωθεί επίσης ότι στις επιφάνειες των μικροπλαστικών προσκολλώνται ή προσροφώνται χημικοί τοξικοί ρύποι και άλλοι μολυσματικοί παράγοντες και με αυτό τον τρόπο μεταφέρονται παντού στον ωκεανό, είτε με τον άνεμο και τα θαλάσσια ρεύματα είτε μέσω οργανισμών που τα έχουν καταπιεί, διαχέοντας την ρύπανση πολύ μακριά από την αρχική της πηγή. Πρόσφατα μάλιστα, υπήρξε μελέτη και για την εισροή μικροπλαστικών στο ανθρώπινο σώμα.

Η μελέτη των μικροπλαστικών στις διάφορες συνιστώσες του θαλάσσιου περιβάλλοντος έχει συγκεντρώσει μεγάλο ενδιαφέρον παγκοσμίως από την επιστημονική κοινότητα λόγω των αρνητικών τους συνεπειών τόσο σε βιολογικό όσο και σε οικολογικό επίπεδο. Ανάλογο ενδιαφέρον υπάρχει και για τη χώρα μας που έχει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή της Ευρώπης. Και για το λόγο αυτό η συγκεκριμένη έρευνα είναι σημαντική καθώς προσφέρει συμπεράσματα στην ερευνητική κοινότητα και συμβάλλει ενεργά στον καθορισμό προτεραιοτήτων. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν αλλά και η έρευνα θα κατατεθούν στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Σημειώνεται ότι ασφαλή και πιο λεπτομερή συμπεράσματα θα μπορέσουν να εξαχθούν καθώς θα συνεχίζεται η παρακολούθηση των παραλιών και εμπλουτίζεται η βάση δεδομένων που δημιουργήθηκε με την πρώτη αυτή έρευνα για τα μικροπλαστικά στις ελληνικές παραλίες.