Σημειώνεται ότι για να μπορεί μια Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία να επιτελέσει και το έργο Εκκλησιαστικού Δικαστηρίου για αρχιερέα απαιτούνται δεκατρείς αρχιερείς και ένας είναι ο κατηγορούμενος.Σήμερα, η Εκκλησία της Κύπρου διαθέτει δεκαεπτά αρχιερείς και έναν εφησυχάζοντα. Εως την εκλογή του εκλιπόντος και επί οκτώμισι αιώνες υπήρχαν τέσσερις έως εννέα αρχιερείς, και επομένως για να συγκροτηθεί Συνοδικό Δικαστήριο χρειαζόταν η συνδρομή των άλλων Αυτοκέφαλων Εκκλησιών.
Το δεύτερο ήταν η τακτοποίηση του μισθολογίου του εφημεριακού κλήρου με την εκ μέρους του αποβιώσαντος Αρχιεπισκόπου ίδρυση Φορέα Μισθοδοσίας Εφημεριακού Κλήρου. Επί των ημερών του, και για πρώτη φορά στην Εκκλησία της Κύπρου, όλοι οι ιερείς πληρώνονται με τον ίδιο μισθό, ανεξάρτητα αν ανήκουν στην πλούσια Αρχιεπισκοπή ή στην πτωχή Μητρόπολη της Πάφου.
Το τρίτο είναι η επί των ημερών του ανέγερση εκ θεμελίων και, προ έτους, εγκαινίαση στη Λευκωσία του νέου μεγαλοπρεπούς καθεδρικού ναού αφιερωμένου στον Απόστολο Βαρνάβα, ιδρυτή της Εκκλησίας της Κύπρου. Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος από την πρώτη ημέρα που ανέλαβε, στις 5 Νοεμβρίου 2006, είχε την έννοια να ανεγερθεί στο χώρο της Αρχιεπισκοπής καθεδρικός ναός, αντάξιος της ιστορίας της Εκκλησίας της Κύπρου, και το πέτυχε.
Το τέταρτο μείζονος σημασίας έργο είναι η επί των ημερών του ιδρυθείσα και έκτοτε λειτουργούσα Θεολογική Σχολή. Πριν από τον εκλιπόντα Αρχιεπίσκοπο δεν υπήρχε Θεολογική Σχολή στην Κύπρο και όσοι ήθελαν να
σπουδάσουν σε αυτήν έρχονταν στις Θεολογικές Σχολές της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης.
Το πέμπτο έργο μεγάλης κοινωνικής σημασίας είναι η με απόφασή του ιδρυθείσα Φοιτητική Εστία στη Λεμεσό. Πρόκειται για 300 σύγχρονα διαμερίσματα με επίβλεψη της καθαριότητας των δωματίων και του περιβάλλοντος χώρου. Στη Λεμεσό, λόγω του ότι τα ενοικιαζόμενα δωμάτια είναι πολύ λίγα σε σχέση με τη ζήτηση, τα ενοίκια είναι απαγορευτικά για τους φοιτητές. Φτάνουν και τα 700-800 ευρώ. Η Αρχιεπισκοπή τα παρέχει με 250 ευρώ. Στην ενοικίαση περιλαμβάνονται και τα παρεχόμενα ηλεκτρικό ρεύμα και νερό, ενώ υπάρχει ελεύθερο Ιντερνετ.
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος: Τι έλεγε για το Κυπριακό
Ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, Χρυσόστομος, με παρρησία μιλούσε για το εθνικό ζήτημα της Κύπρου. Οπως είναι γνωστό ήταν κατά του Σχεδίου Ανάν και είχε κοινοποιήσει την άποψή του. Σε συνέντευξή του στον
«Ελεύθερο Τύπο» και στον υπογράφοντα (16 Ιουλίου 2008, σελ. 7) είχε τονίσει: «Δεν πρέπει επ’ ουδενί να παίξουμε το παιχνίδι των Τούρκων. Αυτή η λεγόμενη “παρθενογένεση” (Σημ. γρ. Με τη δημιουργία νέας κρατικής
οντότητας στην Κύπρο και όχι να πραγματοποιηθεί το νόμιμο, δηλαδή η ένταξη των Τουρκοκυπρίων στην υπάρχουσα κρατική οντότητα, που είναι αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ, την Ευρωπαϊκή Ενωση και τους άλλους διεθνείς οργανισμούς), αν ισχύσει, τότε αποενοχοποιείται η Τουρκία και θα είμαστε άξιοι της τύχης μας. Θα διαλύσομε την Κυπριακήν Δημοκρατίαν και δεν θα έχομε κρατικήν υπόστασιν. Και σίγουρα θα έρθει η ώρα που, αν κάνομε Ομοσπονδία, αυτή θα καταρρεύσει και θα έχομεν δύο κράτη. Η Κύπρος, όμως, είναι πολύ μικρή για να έχει δύο κράτη. Δεν μπορούν να επιβιώσουν. Και οποιαδήποτε στραβοτιμονιά θα αναγκάσει τον κυπριακό λαό να φύγει από τη γη των πατέρων του. Οι μόνοι που θα μείνουν θα είμαστε εμείς, οι κληρικοί, για να κλαίμε τη μοίρα μας. Δεν θα μπορούμε να προσφέρουμε τίποτε. Η Κύπρος θα τουρκοποιηθεί. Γι’ αυτό πρέπει να είμεθα πολύ προσεκτικοί».
Και στην ερώτησή μας αν είναι απαισιόδοξος για το μέλλον του Κυπριακού Ελληνισμού, ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος μας απάντησε: «Οχι, αλλά τα λέγω ωμά για να είμαστε όλοι σε μια εθνική εγρήγορση.
Εχομε βαθιές ρίζες και δεν είναι εύκολο να ξεριζωθούν ο Ελληνισμός και η Ορθοδοξία από την Κύπρο. Μόνο αν εμείς θελήσομε να κόψομε μόνοι μας τες ρίζες μας, ε, τότε, θα είμεθα άξιοι της τύχης μας. Αυτό θα είναι αυτοκτονία».
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος: Η ζωή και η πορεία του
Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, Χρυσόστομος, κατά κόσμο Ηρόδοτος Δημητρίου, είχε γεννηθεί στις 10 Απριλίου του 1941 στο χωριό Τάλα της Πάφου. Αγαπούσε πολύ το χωριό του και όσο ήταν Αρχιεπίσκοπος και του το επέτρεπαν οι δυνάμεις, του άρεσε να επισκέπτεται το ταπεινό πατρικό του σπίτι και να συναντιέται εκεί με τους συγγενείς και τους φίλους του. Τον ανέπαυε ψυχικά.
Από μικρός θέλησε να γίνει άγαμος κληρικός. Δώδεκα ετών, το 1953, και έως το 1963 ήταν δόκιμος μοναχός στο ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Νεοφύτου του Εγκλείστου, που είναι κοντά στο χωριό του.
Είκοσι δύο ετών εκάρη στη μονή μοναχός, χειροτονήθηκε διάκονος και με υποτροφία σπούδασε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1972 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, αρχιμανδρίτης και εξελέγη ηγούμενος της ίδιας μονής έως το 1978, όταν εξελέγη μητροπολίτης Πάφου.
Το 2006 εξελέγη Αρχιεπίσκοπος. Η Εκκλησία της Κύπρου κατέστη Αυτοκέφαλη με απόφαση της Γ’ Οικουμενικής Συνόδου, που συνήλθε το 431 στην Εφεσο. Είναι, δηλαδή, από τις πρώτες Ορθόδοξες Αυτοκέφαλες Εκκλησίες. Επίσης, με αυτοκρατορική απόφαση, ο εκάστοτε Αρχιεπίσκοπος Κύπρου έχει τα αυτοκρατορικά προνόμια να φέρει πορφυρό μανδύα, να κρατεί αντί ποιμαντορικής ράβδου αυτοκρατορικό σκήπτρο και να υπογράφει, όπως ο αυτοκράτορας, με ερυθρού χρώματος κιννάβαρι.