Προπάντων γυναίκες έχουν βγει στους δρόμους, σκίζοντας τα χιτζάμπ τους και στροβιλίζοντας τα κουρέλια επιδεικτικά στον αέρα, ενώ άλλες τα καίνε.
Κάποιες κόβουν ακόμη και τα μαλλιά τους δημόσια, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την καταπίεση που υφίστανται τόσα χρόνια.
Dès l’âge de 7 ans si elles ne se couvrent pas les cheveux, elles ne pourront plus aller à l’école ni trouver un emploi#NousSommesLeursVoix pic.twitter.com/JS6TRyML9e
— Anton Struve 🏳 (@AntonStruve) September 18, 2022
Πολλοί Ιρανοί, ιδιαίτερα οι νέοι, έχουν δει τον θάνατο της Αμινί ως αποτέλεσμα της σκληρής αστυνόμευσης από την Ισλαμική Δημοκρατία και της ολοένα και πιο βίαιης μεταχείρισης νεαρών γυναικών από την αστυνομία ηθικής.
Σε ορισμένες από τις διαδηλώσεις, διαδηλωτές συγκρούστηκαν με την αστυνομία και πυκνά σύννεφα δακρυγόνων φάνηκαν να υψώνονται στην πρωτεύουσα, Τεχεράνη. Πολλοί διαδηλωτές κυνηγήθηκαν και ξυλοκοπήθηκαν με ρόπαλα από τους μοτοσικλετιστές της πολιτοφυλακής «Μπασίτζ», ή εθελοντές της παραστρατιωτικής Επαναστατικής Φρουράς του Ιράν.
Οι Μπασίτζ έχουν καταστείλει βίαια διαδηλώσεις στο παρελθόν, μεταξύ άλλων για τα δικαιώματα στο νερό και την προβληματική οικονομία της χώρας. Ωστόσο, ορισμένοι διαδηλωτές εξακολουθούν να φωνάζουν «θάνατος στον δικτάτορα», στοχεύοντας τόσο την εξουσία του Ανώτατου Ηγέτη Αλί Χαμενεΐ όσο και τη θεοκρατία του Ιράν, παρά τον κίνδυνο σύλληψης, φυλάκισης, ακόμη και την πιθανότητα να τους επιβληθεί η θανατική ποινή.
Πώς ξεκίνησαν οι διαμαρτυρίες
Η αστυνομία ηθών του Ιράν συνέλαβε την Αμινί στις 13 Σεπτεμβρίου στην Τεχεράνη. Η κοπέλα κατέρρευσε στο αστυνομικό τμήμα όπου κρατείτο και πέθανε τρεις μέρες αργότερα.
Η αστυνομία την είχε συλλάβει, επειδή φορούσε πολύ χαλαρά το χιτζάμπ της. Το Ιράν απαιτεί από τις γυναίκες να φορούν τη μαντίλα με τρόπο που να καλύπτει πλήρως τα μαλλιά τους, όταν βρίσκονται σε δημόσιους χώρους. Μόνο το Αφγανιστάν υπό την κυριαρχία των Ταλιμπάν εφαρμόζει τώρα ενεργά έναν παρόμοιο νόμο.
Η υπερσυντηρητική Σαουδική Αραβία έχει ανακαλέσει τον αντίστοιχο κανόνα τα τελευταία χρόνια. Η αστυνομία αρνείται την κακομεταχείριση της Αμινί και λέει ότι η 22χρονη πέθανε από καρδιακή προσβολή. Ο Πρόεδρος Εμπραχίμ Ραΐσι, ο οποίος θα μιλήσει στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ την Τετάρτη, υποσχέθηκε τη διεξαγωγή σχετικής έρευνας.
Η οικογένεια της Amini λέει ότι η 22χρονη δεν είχε ιστορικό καρδιακών προβλημάτων και ότι δεν τους επέτρεψαν να δουν το σώμα της πριν την ταφή. Οι διαδηλώσεις ξέσπασαν μετά την κηδεία της στην κουρδική πόλη Saqez το Σάββατο και γρήγορα εξαπλώθηκαν σε άλλες περιοχές της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της Τεχεράνης.
Πώς έχει η κατάσταση για τις γυναίκες στο Ιράν;
Οι Ιρανές γυναίκες έχουν πλήρη πρόσβαση στην εκπαίδευση, εργάζονται εκτός σπιτιού και κατέχουν δημόσια αξιώματα. Απαιτείται, όμως, να ντύνονται σεμνά δημόσια, κάτι που περιλαμβάνει τη χρήση χιτζάμπ καθώς και μακριών, φαρδιών φορεμάτων. Οι ανύπαντροι άνδρες και γυναίκες απαγορεύεται να έχουν συναναστροφές.
Οι κανόνες, που χρονολογούνται από τις ημέρες μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979, επιβάλλονται από την αστυνομία ηθών, που αποτελείται από άνδρες, αλλά και γυναίκες.
Η αστυνόμευση αυτή χαλάρωσε όσο βρισκόταν στην εξουσία ο τέως πρόεδρος Χασάν Ρουχανί, ο οποίος υπήρξε σχετικά μετριοπαθής και κατηγόρησε κάποια στιγμή την αστυνομία ηθών για «υπερβολική επιθετικότητα».
Το 2017, ο επικεφαλής της αστυνομίας ηθών δήλωσε ότι δεν θα συλλαμβάνει πλέον γυναίκες για παραβίαση του κώδικα ενδυμασίας.
Αλλά υπό τον Ραΐσι, έναν σκληροπυρηνικό ηγέτη που εξελέγη πέρυσι, οιπράκτορες της αστυνομίας ηθών φαίνεται να έχουν υιοθετήσει ξανά μια πιο επιθετική συμπεριφορά. Το γραφείο του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα λέει ότι πολλές νεαρές γυναίκες έχουν χαστουκιστεί στο πρόσωπο δημοσίως, ξυλοκοπηθεί με ρόπαλα και επιβιβαστεί διά της βίας σε αστυνομικά οχήματα τους τελευταίους μήνες.