ΗΛΕΚΤΡΑ Ραδιοτηλεοπτικός Σταθμός

Πρώτη γυναίκα επικεφαλής της σουηδικής κυβέρνησης αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά της τον περασμένο Νοέμβριο, η απερχόμενη σοσιαλδημοκράτισσα Μαγκνταλένα Άντερσον απολαμβάνει της εμπιστοσύνης των ψηφοφόρων για να παραμείνει στη θέση της, καθώς βρίσκεται με απόσταση μπροστά από τον συντηρητικό αντίπαλό της του κόμματος των Μετριοπαθών Ουλφ Κρίστερσον.

Όμως στην προεκλογική εκστρατεία κυριάρχησαν τα θέματα που προτιμά η δεξιά αντιπολίτευση: εγκληματικότητα και φονικά ξεκαθαρίσματα λογαριασμών μεταξύ συμμοριών, προβλήματα ένταξης των μεταναστών στη σουηδική κοινωνία, μεγάλη αύξηση των λογαριασμών για την ενέργεια.

«Ο πληθωρισμός καλπάζει, όπως και η εγκληματικότητα και οι ανταλλαγές πυρών, και πρόκειται για παράγοντες που αναμένεται να ωφελήσουν τη δεξιά αντιπολίτευση, όμως προς το παρόν τα πράγματα είναι πολύ, πολύ αμφίρροπα», επισημαίνει ο Πάτρικ Έχμπεργκ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ.

Οι δύο πιθανές νέες συμμαχίες (σοσιαλδημοκράτες, Πράσινοι, κόμμα της Αριστεράς και κόμμα του Κέντρου στην αριστερά· Μετριοπαθείς, χριστιανοδημοκράτες, φιλελεύθεροι και SD στη δεξιά) έρχονται στήθος με στήθος. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, οι οποίες είναι πολύ ρευστές, ο «αστερισμός» της αριστεράς θα λάβει από 49,1% έως 50,1%, έναντι 49.2% έως 49,9% για τη δεξιά/άκρα δεξιά.

Οι προηγούμενες εκλογές του 2018 είχαν οδηγήσει σε μια μακρά πολιτική κρίση, καθώς χρειάστηκαν τέσσερις μήνες για να σχηματισθεί με εμβρυουλκό μια κυβέρνηση μειοψηφίας με επικεφαλής τους σοσιαλδημοκράτες.

«Τεράστια ανατροπή»

«Αυτή τη φορά, μπορούμε να πούμε ότι ένας από τους δύο αστερισμούς θα έχει πλειοψηφία, όμως είναι αδύνατο να μαντέψει κανείς ποιός θα είναι αυτός με βάση τις δημοσκοπήσεις», εκτιμά ο Γιαν Τεορέλ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης.

Το σταδιακό τέλος της απομόνωσης των SD και η ανάδυση του κόμματος ως ενδεχόμενης πρώτης δύναμης στην ένωση των κομμάτων της δεξιάς αποτελούν «μια τεράστια ανατροπή για τη σουηδική κοινωνία», υπογραμμίζει ο Άντερς Λίντμπεργκ, αρθρογράφος της αριστερής εφημερίδας Aftonbladet.

Κληρονόμος μιας νεοναζιστικής οργάνωσης όταν σχηματίσθηκε στα τέλη των ετών του 1980, το κόμμα φυτοζωούσε στο 1% πριν ακόμη λιγότερο από 20 χρόνια και δεν μπήκε στο κοινοβούλιο παρά το 2010.

Με αντιμεταναστευτικό λόγο, τον οποίο συνδυάζει με την υπεράσπιση του παραδοσιακού κράτους πρόνοιας, κατάφερε να κατακτήσει την εργατική τάξη, τους συνταξιούχους και τους εργαζόμενους με χαμηλή ειδίκευση, κυρίως τους άνδρες, εργαλειοποιώντας τις σημαντικές αφίξεις μεταναστών στη Σουηδία (σχεδόν 500.000 εδώ και δέκα χρόνια, δηλαδή περίπου το 5% του πληθυσμού).

«Η εγκληματικότητα, η μετανάστευση βρίσκονται στο προσκήνιο, ενώ, όταν δει κανείς την Ιστορία, οι σουηδικές εκλογές είχαν ανέκαθεν για θέματα το κράτος πρόνοιας, την οικονομία, την απασχόληση. Πρόκειται για μια τεκτονική αλλαγή», παρατηρεί ο Λίντμπεργκ.

Σαράντα οκτώ άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους από πυροβόλα όπλα στη χώρα από την αρχή της χρονιάς, σε ένα πόλεμο συμμοριών που αμαυρώνει την εικόνα της σκανδιναβικής χώρας. Σε ένα από τα τελευταία ντιμπέιτ ανάμεσα στην Άντερσον και τον Κρίστερσον, αμφότεροι υποσχέθηκαν να δραστηριοποιηθούν απευθυνόμενοι στη μητέρα ενός 12χρονου κοριτσιού που σκοτώθηκε πριν από δύο χρόνια από αδέσποτη σφαρία.

Η Σουηδία, η οποία έχει ξεκινήσει μια ευαίσθητη διαδικασία ένταξης στο ΝΑΤΟ και θα αναλάβει την εναλλασσόμενη προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης την 1η Ιανουαρίου, κυβερνάται εδώ και οκτώ χρόνια από τους σοσιαλδημοκράτες, πρώτο κόμμα της χώρας από τα χρόνια του 1930.

Μέσα στους δέκα μήνες που βρίσκεται στην ηγεσία αφού ο προκάτοχός της, ο Στέφαν Λεβέν, εγκατέλειψε την πολιτική, η Άντερσον κατάφερε να ανασυντάξει την παράταξή της, με συνθήματα «η Σουηδία μας μπορεί να τα καταφέρει καλύτερα» και «Τέσσερα χρόνια ακόμα». «Πολλοί την εμπιστεύονται ως πρωθυπουργό, περιλαμβανομένων πολιτών που δεν σκέπτονται να ψηφίσουν τους σοσιαλδημοκράτες», υπογραμμίζει ο Γιαν Τεορέλ.

Ενώ η ένταξη στο ΝΑΤΟ ήταν ως τότε μια κόκκινη γραμμή και απωθητική για τους σοσιαλδημοκράτες, η Μαγκνταλένα Άντερσον έπεισε την παράταξή της ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία δικαιολογούσε μια υποψηφιότητα εξπρές της Σουηδίας, η οποία είχε παραμείνει εκτός συμμαχιών επί δύο αιώνες.

«Αποτυχία»

Έξι χρόνια μετά τη στροφή του κόμματός της αναφορικά με τη μετανάστευση, σκλήρυνε περαιτέρω τον τόνο σχετικά με την ένταξη των μεταναστών, παραδεχόμενη ότι αυτή «απέτυχε» σε πολλές συνοικίες, και προώθησε μια γραμμή κατά των γκέτο αρνούμενη τη δημιουργία «Somalitown».

Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις οι σοσιαλδημοκράτες πιστώνονται με 26,4% έως 29,5%, γύρω από το ιστορικό χαμηλό τους, το 28,3% του 2018. Προηγούνται του SD (19,8% έως 21%) και των Μετριοπαθών (16,2% έως 18%).

Μια δεύτερη ήττα μέσα σε τέσσερα χρόνια θα καταδίκαζε τον επικεφαλής των Μετριοπαθών Ουλφ Κρίστερσον. Μια νίκη θα του άνοιγε το δρόμο για την πρωθυπουργία, αλλά με την άκρα δεξιά σε θέση ισχύος.

«Αν οι SD έρθουν πρώτοι, δεν πιστεύω ότι θα μπορούσαν να μπουν στην κυβέρνηση, διότι τα άλλα κόμματα (της δεξιάς) δεν τους θέλουν», προβλέπει ο Γιαν Τεορέλ. «Όμως θα πουλήσουν πιο ακριβά το τομάρι τους».