Αναμφισβήτητα, πρόκειται για το ακριβότερο Μουντιάλ στην ιστορία, με τεράστια διαφορά από όλα τα προηγούμενα. Σύμφωνα με όσο πιο ακριβείς υπολογισμούς μπορούν να γίνουν, τα έξοδα για το Μουντιάλ, από το 2010 που ανέλαβε η χώρα τη διοργάνωση μέχρι την πρώτη σέντρα, ανέρχονται σε 220 δισ. δολάρια.
Το νούμερο δεν το δίνει η κυβέρνηση του Κατάρ, αλλά σε αυτό κατέληξαν οι ειδικοί που ασχολούνται με το… ταμείο του συγκεκριμένου Μουντιάλ εδώ και μια δεκαετία.
Στοιχεία
Είναι χαρακτηριστικό, όπως έχει δημοσιεύσει σε έρευνά του ο Νταν Πλάμλεϊ, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ, ότι τους πρώτους μήνες μετά την ανάληψη το Κατάρ επένδυσε 65 δισ. δολάρια.
Κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τα ακριβή νούμερα. Κι αυτό κυρίως επειδή όλα τα χρήματα για το Παγκόσμιο Κύπελλο έχουν ενταχθεί σε ένα οικονομικό πρόγραμμα με τίτλο: «Κατάρ με το βλέμμα στο 2030». Με αυτό το πρόγραμμα, που ξεκίνησε το 2008, οι άνθρωποι του Κατάρ έβαλαν σκοπό να ανοίξουν το κράτος τους σε όλο τον κόσμο. Να γίνουν τουριστικός προορισμός, να προσελκύσουν αθλητές, επενδυτές κάθε τύπου, ανθρώπους που δεν είχαν ιδέα για το πού βρίσκεται και πώς είναι το Κατάρ.
Από καθαρά οικονομικής πλευράς, το να ξοδέψει κανείς 220 δισ. δολάρια για τη διοργάνωση ενός Μουντιάλ είναι… τρέλα, αφού δεν πρόκειται να πάρει πίσω ούτε τα μισά. Αυτό σημειώνει ο Πλάμλεϊ και ασφαλώς καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι διοργανωτές είχαν στο μυαλό τους άλλα πράγματα και όχι να κερδίσουν χρήματα από τη γιορτή του ποδοσφαίρου.
Φυσικά υπάρχει και ηθικό θέμα, σύμφωνα με τους αναλυτές. Αξίζει να ξοδεύονται όλα αυτά τα χρήματα για τέσσερις εβδομάδες ποδοσφαίρου, όταν το ίδιο αποτέλεσμα μπορεί να έρθει με πολύ λιγότερα έξοδα;
Το παράδειγμα των γηπέδων τα λέει όλα. Σύμφωνα με όσα λένε οι ίδιοι οι διοργανωτές, για την κατασκευή των 8 γηπέδων του Μουντιάλ ξοδεύτηκαν 6,5 δισ. δολάρια. Κι όταν τελειώσει το Μουντιάλ, το κράτος, με 2,8 εκατ. κατοίκους, τι θα τα κάνει όλα αυτά τα γήπεδα; Προφανώς δεν τα χρειάζεται. Λύση σε αυτό το πρόβλημα έδωσαν οι κατασκευαστές των γηπέδων. Μόνο τα τρία από αυτά θα παραμείνουν ως έχουν, ενώ τα άλλα πέντε ή θα διαλυθούν εντελώς ή θα τροποποιηθούν και θα αλλάξουν χρήση.
Ερωτήματα
Και πού πήγαν τελικά αυτά τα 220 δισ. δολάρια για τη γιορτή της μπάλας; Ποιο είναι το… εξοδολόγιο του Μουντιάλ; Εδώ έγιναν πολλές έρευνες και προσπάθειες για να απαντηθούν οι ερωτήσεις. Ειδικά με την κυβέρνηση του Κατάρ που δεν φημίζεται για την άνεσή της με τους δημοσιογράφους και τους ερευνητές.
Πίσω στο 2017, εφτά χρόνια δηλαδή μετά την ανάληψη της διοργάνωσης, ο υπουργός Οικονομικών του Κατάρ είχε παραδεχθεί ότι η χώρα του ξοδεύει περίπου 500 εκατ. ευρώ την εβδομάδα για το Μουντιάλ. Αυτά ήταν για τα τρέχοντα έξοδα κι όχι για τις μεγάλες κατασκευές.
Αν και οι διοργανωτές μιλάνε για 6,5 δισ. έξοδα για τα γήπεδα του Μουντιάλ, οι οικονομολόγοι ανεβάζουν το νούμερο κοντά στα 10 δισ.
» ΥΨΗΛΕΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ
Πάρα πολλά χρήματα πήγαν στις ειδικές εγκαταστάσεις των συστημάτων κλιματισμού, αφού οι υψηλές θερμοκρασίες είναι απαγορευτικές για τους αθλητές, αλλά και για τους θεατές. Στο Κατάρ θέλουν όλοι οι επισκέπτες να μείνουν ικανοποιημένοι και να επιστρέψουν στη χώρα.
Επίσης, οι κλιματικές συνθήκες έχουν εκτινάξει το κόστος συντήρησης των αγωνιστικών χώρων. Το χόρτο στα γήπεδα έχει ανάγκη από ειδική μεταχείριση με πανάκριβα φάρμακα και πολύ νερό για να είναι έτοιμο για τους αγώνες. Για να αποφύγουν ακόμα περισσότερα έξοδα αυτής της κατηγορίας, οι διοργανωτές συμφώνησαν με τη FIFA και αντίθετα από ό,τι συνέβαινε σε προηγούμενες διοργανώσεις, δεν επιτρέπεται στις ομάδες να προπονούνται στα γήπεδα των αγώνων την παραμονή του ματς.
» ΜΕΤΡΟ, ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ
Περίπου 36 δισ. δολάρια ξοδεύτηκαν για τη δημιουργία του μετρό στην Ντόχα, την πρωτεύουσα του Κατάρ. Το μετρό με τελευταίου τύπου συρμούς, παραδόθηκε προς χρήση το 2019.
Το ίδιο συνέβη και με το νέο διεθνές αεροδρόμιο που δημιουργήθηκε για τις ανάγκες του Μουντιάλ, αφού αυτό που υπήρχε ήδη δεν μπορούσε να εξυπηρετήσει τις αυξημένες ανάγκες μιας τόσο σημαντικής διοργάνωσης. Οπως αναφέρουν οι ίδιοι οι διοργανωτές του Κατάρ, επανασχεδιάστηκαν 55 δρόμοι και ανακατασκευάστηκαν άλλοι 100! Για ένα μικρό κράτος αυτό σημαίνει ότι έγιναν κατασκευές στο μισό σχεδόν οδικό δίκτυο της χώρας.
Οι πολέμιοι της απόφασης για την ανάληψη του Μουντιάλ από το Κατάρ δεν έχουν σταματήσει ούτε… λεπτό να τονίζουν ότι το κράτος αυτό, αν και πολύ πλούσιο, δεν ήταν έτοιμο για το βάρος του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Οι υποδομές αυτές έφεραν έξοδα της τάξης των 80 δισ., ενώ άλλα 30 δισ. δολάρια πήγαν σε κατασκευές ξενοδοχείων. Υπολογίζεται ότι χτίστηκαν 100 νέα ξενοδοχεία, ανακαινίστηκαν άλλα τόσα και δημιουργήθηκαν και άλλου τύπου καταλύματα.
» ΑΣΦΑΛΕΙΑ
Ενας σημαντικός και πολύ κοστοβόρος τομέας σε κάθε τέτοια διοργάνωση είναι αυτός της ασφάλειας. Κι εδώ είναι ασαφή τα νούμερα, όμως οι υπολογισμοί καταλήγουν στα 30 δισ. δολάρια. Το κόστος ανεβαίνει πολύ πάνω από τα καθιερωμένα, αφού έγιναν εισαγωγές ανθρώπινου δυναμικού και τεχνολογικού εξοπλισμού. Το κράτος του Κατάρ δεν είχε τον κατάλληλο αριθμό αστυνομικών. Εκανε εισαγωγή μέχρι και ανδρών των ΜΑΤ από την Τουρκία. Υπολογίζεται ότι 3.000 ειδικού τύπου Τούρκοι αστυνομικοί ανέλαβαν δράση στο Κατάρ λόγω του Μουντιάλ. Επίσης, εισήχθη υλικοτεχνικός εξοπλισμός από το Μαρόκο για την προστασία από κυβερνοεπιθέσεις. Εγινε συμφωνία για στρατιώτες από την Ιορδανία (που πληρώνονται με μισθό και έξοδα από το Κατάρ), ενώ είναι άγνωστο ακόμα πόσο προσωπικό έχει προσληφθεί σε καίριες θέσεις για την ασφάλεια της διοργάνωσης.
«Τσιγκούνηδες» στις αμοιβές, βαρύς ο φόρος… αίματος
Κι ενώ τα δολάρια έφευγαν με ταχύτατους ρυθμούς προς πάσα κατεύθυνση, όσα γίνονταν γνωστά τα τελευταία χρόνια για τις αμοιβές των εργατών του Παγκοσμίου Κυπέλλου προκαλούν οργή. Η Διεθνής Αμνηστία έχει κατηγορήσει ανοιχτά τους διοργανωτές για χιλιάδες θανάτους εργατών, λόγω άθλιων συνθηκών εργασίας, από το 2010 έως το 2019. Αυτό είναι το χειρότερο από όλα. Βρετανικές εφημερίδες έχουν αναφέρει 20.000 και περισσότερους θανάτους, τους οποίους η κυβέρνηση του Κατάρ αρνείται. Δεν μπορεί όμως να αρνηθεί και τους μισθούς που έδινε για να διοργανώσει (εδώ είναι η ειρωνεία) το ακριβότερο Μουντιάλ στην ιστορία. Για να γίνουν όλες οι απαραίτητες κατασκευές των υποδομών για το Παγκόσμιο Κύπελλο προσελήφθησαν εργάτες από την Ινδία, το Νεπάλ, το Μπαγκλαντές. Το εργατικό δυναμικό του Κατάρ δεν έφτανε ούτε για δείγμα. Επιστρέφοντας στις χώρες τους οι εργαζόμενοι κατήγγειλαν ότι έπαιρναν λιγότερο από ένα δολάριο την ώρα για να εργάζονται 12ωρες βάρδιες μέσα στην αφόρητη ζέστη που συνήθως έφτανε τους 43 βαθμούς Κελσίου. Κατά τη διάρκεια των κατασκευών, το Κατάρ προχώρησε κάτω από τη γενική κατακραυγή σε αυξήσεις μισθών των εργατών, που έφταναν με τις κατάλληλες αναγωγές τα 375 δολάρια τον μήνα.
Τα νούμερα αυτά φαντάζουν ιδιαίτερα μικρά για μια διοργάνωση που ξόδεψε χωρίς φειδώ σε όλους τους τομείς, εκτός από το ανθρώπινο δυναμικό.
ΚΟΣΤΟΣ ΜΟΥΝΤΙΑΛ
(τα ποσά σε δισ. δολάρια)
1994 ΗΠΑ 0,5
1998 Γαλλία 2,3
2002 Ιαπωνία
Ν. Κορέα 7
2006 Γερμανία 4,3
2010 Ν. Αφρική 3,6
2014 Βραζιλία 16
2018 Ρωσία 18
2022 Κατάρ 220